W sobotni poranek robisz ulubione \u015bniadanie: muesli z kawa\u0142kami \u015bwie\u017cych owoc\u00f3w. Dzi\u015b zdecydowa\u0142e\u015b si\u0119 na banany. Pokrojone kawa\u0142ki wrzucasz do miski z p\u0142atkami i wszystko zalewasz jogurtem \u2013 gotowe. Przy trzeciej \u0142y\u017cce nagle zamierasz. Zapomnia\u0142e\u015b odci\u0105\u0107 czarnej ko\u0144c\u00f3wki! Z przera\u017ceniem siadasz do komputera \u017ceby sprawdzi\u0107, ile \u017cycia ci zosta\u0142o.<\/strong><\/span><\/p>\n

W 2010 do Polski importowano 252,9 tys. ton banan\u00f3w, co oznacza, \u017ce statystyczny Polak zjad\u0142 w ci\u0105gu tamtego roku ko\u0142o 6,3 kg tych owoc\u00f3w. Ch\u0119tnie je jemy, gdy dosi\u0119ga nas w pracy g\u0142\u00f3d, a nie mamy czasu na d\u0142u\u017csz\u0105 przerw\u0119. Pakujemy je r\u00f3wnie\u017c wraz z drugim \u015bniadaniem do plecak\u00f3w dzieci. I s\u0142usznie. Banany s\u0105 wyj\u0105tkowo bogate w witaminy B_{6<\/sub>\u00a0oraz C, magnez i potas. Zawieraj\u0105 r\u00f3wnie\u017c du\u017co w\u0119glowodan\u00f3w, dzi\u0119ki czemu s\u0105 w stanie dostarczy\u0107 energii naszym szarym kom\u00f3rkom. No i oczywi\u015bcie \u015bwietnie smakuj\u0105.<\/span><\/p>\n}

To wszystko nie zmienia jednak faktu, \u017ce czujemy przed bananem pewnego rodzaju l\u0119k. Wszystko za spraw\u0105 tajemniczej „czarnej ko\u0144c\u00f3wki”, b\u0119d\u0105cej jakoby \u017ar\u00f3d\u0142em \u015bmiertelnych chor\u00f3b. Doskonale wiemy, \u017ce koniec banana trzeba odkroi\u0107. Co bardziej zapobiegliwi pozbywaj\u0105 si\u0119 nawet obu. Ale czy to nie przypadkiem jedna z wielu miejskich legend? Co tak w\u0142a\u015bciwie siedzi w bananie? Czy mo\u017cemy si\u0119 zatru\u0107 „czarn\u0105 ko\u0144c\u00f3wk\u0105”?<\/span><\/p>\n

Lamie, lambrie i lambile<\/strong><\/span><\/p>\n

Je\u017celi zdecydujemy si\u0119 na zasi\u0119gni\u0119cie informacji w Google, prawdopodobnie w pierwszej kolejno\u015bci trafimy na fora, na kt\u00f3rych internauci przekazuj\u0105 sobie zatrwa\u017caj\u0105ce informacje o tym, \u017ce ko\u0144c\u00f3wka banana jest ulubionym miejscem rozwoju paso\u017cyt\u00f3w\u00a0Giardia lambia<\/i>\u00a0(cho\u0107 zdarzaj\u0105 si\u0119 i tacy, kt\u00f3rzy uparcie twierdz\u0105, \u017ce to bakterie).<\/span><\/p>\n

Lamblie (nie lamie, czy lambile, jak cz\u0119sto nazywaj\u0105 je „znawcy tematu”) to rzeczywi\u015bcie paso\u017cyty chorobotw\u00f3rcze. U cz\u0142owieka wywo\u0142uj\u0105 giardioz\u0119, kt\u00f3ra objawia si\u0119 nudno\u015bciami, wodnistymi biegunkami, spadkiem apetytu, a czasem r\u00f3wnie\u017c niewielk\u0105 gor\u0105czk\u0105. W niekt\u00f3rych przypadkach choroba mo\u017ce przebiega\u0107 bezobjawowo. Aby zdiagnozowa\u0107 giardioz\u0119, nale\u017cy wykona\u0107 badania ka\u0142u pod k\u0105tem obecno\u015bci cyst. Je\u017celi technik laboratoryjny potwierdzi zaka\u017cenie, trzeba rozpocz\u0105\u0107 leczenie, kt\u00f3re polega na doustnym przyjmowaniu lek\u00f3w przez 7-14 dni.<\/span><\/p>\n

To wszystko brzmi gro\u017anie, ale co ma wsp\u00f3lnego z bananami? W zasadzie nic. Lambliami zazwyczaj zaka\u017camy si\u0119 od innych os\u00f3b lub od zwierz\u0105t domowych. To jedna z chor\u00f3b „brudnych r\u0105k”. Cysty lamblii zawarte s\u0105 w kale, wi\u0119c zakazi\u0107 mo\u017cna si\u0119 poprzez brak odpowiedniej higieny \u2013 np. jedzenie nieumytymi r\u0119kami po zabawie z domowym zwierz\u0119ciem lub spo\u017cywanie nieumytych warzyw, kt\u00f3re mog\u0142y zosta\u0107 zanieczyszczone na uprawie odchodami dzikich zwierz\u0105t. Aby owoc by\u0142 zaka\u017cony, musi mie\u0107 bezpo\u015bredni kontakt z fekaliami. Nale\u017cy zatem postawi\u0107 pytanie: jak cysty mia\u0142y by si\u0119 przedosta\u0107 do wn\u0119trza banana? Jest to fizycznie niemo\u017cliwe. O wiele wi\u0119ksze prawdopodobie\u0144stwo zara\u017cenia lambliami wyst\u0119puje przy jedzeniu nieumytych truskawek.<\/span><\/p>\n

Paj\u0105ki, jaja i dzikie w\u0119\u017ce<\/strong><\/span><\/p>\n

Inn\u0105 mro\u017c\u0105c\u0105 krew w \u017cy\u0142ach teori\u0105 na temat ko\u0144c\u00f3wek banan\u00f3w s\u0105 zawarte w niej jaja paj\u0105k\u00f3w. Jak wiadomo, czarna ko\u0144c\u00f3wka to ta, przy kt\u00f3rej znajdowa\u0142 si\u0119 kwiat bananowca. Omawiana hipoteza g\u0142osi, \u017ce paj\u0105k zak\u0142ada gniazdo w kwiecie, a nast\u0119pnie sk\u0142ada w nim jaja. W ten spos\u00f3b jaja mia\u0142by si\u0119 przedostawa\u0107 do powstaj\u0105cego p\u00f3\u017aniej owocu.<\/span><\/p>\n

Paj\u0105ki, kt\u00f3re najcz\u0119\u015bciej mo\u017cna spotka\u0107 na drzewach bananowych to\u00a0Heteropoda venatoria.<\/i>\u00a0<\/i><\/strong>Paj\u0105ki te nigdy nie sk\u0142adaj\u0105 jaj w kwiatach. Podobnie zreszt\u0105 jak pozosta\u0142e gatunki paj\u0105k\u00f3w, kt\u00f3re mo\u017cna znale\u017a\u0107 na plantacji banan\u00f3w. Nie m\u00f3wi\u0105c ju\u017c o tym, \u017ce nawet gdyby jakim\u015b cudem jaja paj\u0105k\u00f3w znajdowa\u0142y si\u0119 wewn\u0105trz ko\u0144c\u00f3wki banana, ich spo\u017cycie nie spowodowa\u0142oby \u017cadnego powa\u017cnego uszczerbku na zdrowiu. Po prostu strawiliby\u015bmy jaja wraz z owocem.<\/span><\/p>\n

Ten mit mo\u017cna r\u00f3wnie\u017c us\u0142ysze\u0107 w wersji, w kt\u00f3rej tropikalnego paj\u0105ka zast\u0119puje tropilakny komar. Niekt\u00f3rzy twierdz\u0105 nawet, \u017ce posypanie ko\u0144c\u00f3wki banana sol\u0105 spowoduje, \u017ce wyjd\u0105 z niej bia\u0142e larwy. Nic takiego si\u0119 jednak nie dzieje \u2013 sprawdzili\u015bmy to do\u015bwiadczanie, niedowiarkom polecamy to samo. Zatem teori\u0119 o jajach lub larwach mo\u017cna wsadzi\u0107 mi\u0119dzy bajki. Pewnie od czasu do czasu w bananie bytuj\u0105 jakie\u015b szkodniki, jednak nie ma to \u017cadnego \u015bcis\u0142ego zwi\u0105zku z bananow\u0105 ko\u0144c\u00f3wk\u0105.<\/span><\/p>\n

Od czasu do czasu mo\u017cna us\u0142ysze\u0107 jeszcze jeden mit zwi\u0105zany z paj\u0105kami. Jadowite stawonogi maj\u0105 jakoby wstrzykiwa\u0107 sw\u00f3j jad w koniec banana. W bardziej przera\u017caj\u0105cej wersji tej historii paj\u0105ki zast\u0119powane s\u0105 przez w\u0119\u017ce. Mo\u017cna jednak spa\u0107 spokojnie. Z naukowego punktu widzenia nie ma \u017cadnego powodu, dla kt\u00f3rego zwierz\u0119ta mia\u0142y marnowa\u0107 sw\u00f3j cenny jad, \u017ceby zatru\u0107 banany. Bo przecie\u017c nie z czystej z\u0142o\u015bliwo\u015bci.<\/span><\/p>\n

Wirusy i bakterie<\/strong><\/span><\/p>\n

Wiele os\u00f3b twierdzi, \u017ce banany s\u0105 gro\u017ane ze wzgl\u0119du na bytuj\u0105ce na nich zarazki. Z tym mo\u017cemy si\u0119 w pe\u0142ni zgodzi\u0107. Na owocach, w szczeg\u00f3lno\u015bci tropikalnych, znajduje si\u0119 wiele bakterii i wirus\u00f3w, kt\u00f3re mog\u0105 spowodowa\u0107 zatrucie pokarmowe. Tutaj jednak post\u0119powanie powinno by\u0107 takie samo jak w przypadku ka\u017cdego innego owocu \u2013 przed zjedzeniem banana powinni\u015bmy dok\u0142adnie go umy\u0107. Kto\u015b m\u00f3g\u0142by trafnie zauwa\u017cy\u0107, \u017ce banan nale\u017cy do tych owoc\u00f3w, kt\u00f3re raczej trudno zje\u015b\u0107 ze sk\u00f3r\u0105, nie ma wi\u0119c potrzeby ich mycia. Nic bardziej mylnego. Nie zapominajmy, \u017ce nawet przy obieraniu banana drobnoustroje przenosz\u0105 si\u0119 na nasze r\u0119ce, kt\u00f3re cz\u0119sto maj\u0105 bezpo\u015bredni kontakt z \u017cywno\u015bci\u0105 wk\u0142adan\u0105 do ust.<\/span><\/p>\n

Powy\u017csze informacje nijak si\u0119 jednak maj\u0105 to ko\u0144c\u00f3wki banana \u2013 myjemy ca\u0142y owoc, ko\u0144c\u00f3wka nie jest bardziej brudna od reszty jego powierzchni!<\/span><\/p>\n

Fizyka banana<\/strong><\/span><\/p>\n

Kiedy om\u00f3wili\u015bmy wszystkie zagro\u017cenia p\u0142yn\u0105ce od strony organizm\u00f3w \u017cywych, przejd\u017amy do pozosta\u0142ych.\u00a0Je\u017celi natniesz bananow\u0105 sk\u00f3r\u0119 przy szczycie owocu i delikatnie \u015bci\u0105gniesz czapeczk\u0119, pozostanie w niej tajemniczy „czarny kolec”. To w\u0142a\u015bnie w nim wiele os\u00f3b widzi rezerwuar cyst, bakterii czy jadu. Mo\u017cna si\u0119 jednak spotka\u0107 z jeszcze jedn\u0105 ciekaw\u0105 teori\u0105 \u2013 kolec ma podobno podra\u017cnia\u0107 gard\u0142o. \u0141atwo jednak do\u015bwiadczalnie sprawdzi\u0107, \u017ce jest on zbyt mi\u0119kki, aby stanowi\u0107 jakiekolwiek zagro\u017cenie dla naszego gard\u0142a czy prze\u0142yku.<\/span><\/p>\n

Mo\u017cna si\u0119 te\u017c spotka\u0107 z hipotez\u0105, \u017ce za szkodliwo\u015b\u0107 ko\u0144c\u00f3wki odpowiedzialna jest… grawitacja. Plantacje banan\u00f3w s\u0105 bardzo podatne na szkodniki w zwi\u0105zku czym rozpyla si\u0119 nad nimi du\u017ce ilo\u015bci \u015brodk\u00f3w ochrony ro\u015blin. Grawitacja mia\u0142aby sprawia\u0107, \u017ce szkodliwe substancje sp\u0142ywaj\u0105 do ko\u0144c\u00f3wki banana i si\u0119 w niej gromadz\u0105.<\/span><\/p>\n

Brzmi to ca\u0142kiem sensownie. Problem polega na tym, \u017ce wbrew naszej pierwotnej intuicji, ki\u015bcie banan\u00f3w rosn\u0105 na drzewach do g\u00f3ry, czarn\u0105 ko\u0144c\u00f3wk\u0105 ku s\u0142o\u0144cu. Gdyby hipoteza o sp\u0142ywaniu pestycyd\u00f3w w d\u00f3\u0142 by\u0142a prawid\u0142owa, musieliby\u015bmy raczej odcina\u0107 ko\u0144c\u00f3wk\u0119 przy ogonku.<\/span><\/p>\n

Realne zagro\u017cenie<\/strong><\/span><\/p>\n

Jak powy\u017cej udowodnili\u015bmy, nie ma \u017cadnego tajemniczego zagro\u017cenia w zako\u0144czeniu banana \u2013 ani larw, ani cyst, ani pestycyd\u00f3w. Nie zmienia to jednak faktu, \u017ce banany mog\u0105 by\u0107 niebezpieczne dla pewnej grupy ludzi. Chodzi o osoby uczulone na… lateks. Lateks to nic innego jak roztw\u00f3r kauczuku naturalnego. Kauczuk wytwarzany jest nie tylko przez drzewo kauczukowe, ale r\u00f3wnie\u017c przez inne ro\u015bliny, w tym bananowce.<\/span><\/p>\n

Osoby, kt\u00f3re s\u0105 uczulone na lateks, powinny obchodzi\u0107 si\u0119 ostro\u017cnie z bananami. Ta substancja zawarta jest g\u0142\u00f3wnie w sk\u00f3rze, wi\u0119c je\u017celi uczulenie nie jest silne, wci\u0105\u017c mog\u0119 je\u015b\u0107 mi\u0105\u017csz owocu. Je\u017celi zauwa\u017cy\u0142e\u015b, \u017ce wyst\u0119puje u ciebie reakcja alergiczna przy spo\u017cywaniu banan\u00f3w i podejrzewasz uczulenie na lateks, zawsze musisz informowa\u0107 o tym dentyst\u00f3w i lekarzy, kt\u00f3rzy cz\u0119sto stosuj\u0105 lateksowe r\u0119kawiczki.<\/span><\/p>\n

Sk\u0105d to si\u0119 wzi\u0119\u0142o?<\/strong><\/span><\/p>\n

Skoro nie ma nic gro\u017anego w ko\u0144c\u00f3wce banana, warto zapyta\u0107, sk\u0105d w og\u00f3le taki przes\u0105d. Ko\u0144c\u00f3wki banan\u00f3w najprawdopodobniej zacz\u0119to odcina\u0107 podczas pierwszej du\u017cej fali polio w Stanach Zjednoczonych. Wiedza na temat tej choroby by\u0142a wtedy znikoma i do medi\u00f3w przedosta\u0142a si\u0119 informacja, \u017ce mo\u017ce by\u0107 wywo\u0142ywana w\u0142a\u015bnie przez zatrucie bananami, co p\u00f3\u017aniej okaza\u0142o si\u0119 oczywi\u015bcie nieprawd\u0105. Niemniej jednak, ko\u0144c\u00f3wki banan\u00f3w ju\u017c na zawsze pozosta\u0142y napi\u0119tnowane.<\/span><\/p>\n

Tekst opublikowany pierwotnie na (http:\/\/ciekawe.onet.pl\/wokolnas\/czarna-koncowka-banana-smiertelne-zagrozenie-czy-b,1,5308345,artykul.html)<\/span><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

W sobotni poranek robisz ulubione \u015bniadanie: muesli z kawa\u0142kami \u015bwie\u017cych owoc\u00f3w. Dzi\u015b zdecydowa\u0142e\u015b si\u0119 na banany. Pokrojone kawa\u0142ki wrzucasz do miski z p\u0142atkami i wszystko zalewasz jogurtem \u2013 gotowe. Przy trzeciej \u0142y\u017cce nagle zamierasz. Zapomnia\u0142e\u015b odci\u0105\u0107 czarnej ko\u0144c\u00f3wki! Z przera\u017ceniem siadasz do komputera \u017ceby sprawdzi\u0107, ile \u017cycia ci zosta\u0142o. W 2010 do Polski importowano 252,9 tys. ton banan\u00f3w, co oznacza, \u017ce statystyczny Polak zjad\u0142 w ci\u0105gu tamtego roku ko\u0142o 6,3 kg tych owoc\u00f3w. Ch\u0119tnie je jemy, gdy dosi\u0119ga nas w pracy g\u0142\u00f3d, a nie mamy czasu na d\u0142u\u017csz\u0105 przerw\u0119. Pakujemy je r\u00f3wnie\u017c wraz z drugim \u015bniadaniem do plecak\u00f3w dzieci. I s\u0142usznie. Banany s\u0105 wyj\u0105tkowo bogate w witaminy B6\u00a0oraz C, magnez i potas. Zawieraj\u0105 r\u00f3wnie\u017c du\u017co w\u0119glowodan\u00f3w, dzi\u0119ki czemu s\u0105 w stanie dostarczy\u0107 energii naszym szarym kom\u00f3rkom. No i oczywi\u015bcie \u015bwietnie smakuj\u0105. To wszystko nie zmienia jednak faktu, \u017ce czujemy przed…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":522,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[42],"tags":[143,145,144,146,147],"class_list":["post-521","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-lifestyle","tag-banan","tag-bananowy-spisek","tag-czarna-koncowka-banana","tag-czy-czarna-koncowka-banana-jest-grozna","tag-lambia"],"yoast_head":"\n