W 1990 r. przed g\u0142\u00f3wn\u0105 siedzib\u0105 CIA w Langley stan\u0105\u0142 niepozorny pomnik – cztery metalowe tablice z wyci\u0119tymi literami alfabetu \u0142aci\u0144skiego. Jednak nie o rozmach w tym przypadku chodzi\u0142o, ale o zagadk\u0119. Kod, kt\u00f3ry na nich umieszczono, od dw\u00f3ch dekad elektryzuje bowiem \u015brodowiska naukowe. Po wielu trudach trzy pierwsze tablice uda\u0142o si\u0119 rozszyfrowa\u0107, z czego druga zawiera\u0142a „zagadk\u0119 w zagadce” – enigmatyczny opis przekazu informacji ziemskim polem magnetycznym – i szczeg\u00f3\u0142owe oznaczenia geograficzne. Czwarta, ostatnia z tablic, po dzi\u015b dzie\u0144 nie zosta\u0142a wyja\u015bniona, pozostaj\u0105c jednym z najs\u0142ynniejszych niez\u0142amanych kod\u00f3w w historii.<\/strong><\/p>\n

Kryptos znaczy „ukryty”<\/strong><\/p>\n

Przez d\u0142ugi czas najs\u0142ynniejsz\u0105 rze\u017ab\u0105 w Langley, g\u0142\u00f3wnej siedzibie Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA) by\u0142 biblijny wers, wyryty w marmurze w hallu budynku: „Poznacie prawd\u0119, a prawda was wyzwoli”. Ostatnimi czasy jednak inny tekst sta\u0142 si\u0119 obiektem wielkiego poruszenia, tak wewn\u0105trz Agencji, jak i w\u015br\u00f3d zwyk\u0142ych ludzi: 865 liter pozornego be\u0142kotu, wybitych w grubej na centymetr miedzianej p\u0142ycie, ustawionej na wewn\u0119trznym podw\u00f3rzu kompleksu. Z pozoru kolejne niezrozumia\u0142e dzie\u0142o sztuki nowoczesnej, jest w rzeczywisto\u015bci cz\u0119\u015bci\u0105 tajemniczej instalacji, znanej na \u015bwiecie jako Kryptos. Kiedy w 1988 roku w CIA zapad\u0142a decyzja o budowie nowego skrzyd\u0142a budynku, postanowiono w jaki\u015b spos\u00f3b wzbogaci\u0107 przestrze\u0144, kt\u00f3r\u0105 przeznaczono na zewn\u0119trzn\u0105 kafeteri\u0119. Po kr\u00f3tkiej naradzie zwr\u00f3cono si\u0119 do znanego z zami\u0142owania do nowych wyzwa\u0144 ameryka\u0144skiego rze\u017abiarza Jima Sanborna. Pomys\u0142 by\u0142 prosty \u2013 nale\u017ca\u0142o stworzy\u0107 instalacj\u0119, kt\u00f3r\u0105 mo\u017cna ustawi\u0107 na zewn\u0105trz miedzy dwoma cz\u0119\u015bciami kompleksu, ale do kt\u00f3rej dost\u0119pu nigdy nie b\u0119dzie mia\u0142a szeroka publiczno\u015b\u0107. Sanborn nazwa\u0142 swoj\u0105 propozycj\u0119 u\u017cywaj\u0105c greckiego s\u0142owa oznaczaj\u0105cego „ukryty”. W zamierzeniu ca\u0142kowicie zakodowany tekst mia\u0142 by\u0107 metafor\u0105 samej pracy CIA – sekret\u00f3w, szyfr\u00f3w i dwuznacznej natury prawdy.<\/p>\n

Ponad 20 lat po ustawieniu tablic, tekst na nich widniej\u0105cy nadal nie zosta\u0142 w pe\u0142ni odczytany. Przez ten czas wok\u00f3\u0142 tajemnicy Kryptosa uros\u0142a ca\u0142a spo\u0142eczno\u015b\u0107 samozwa\u0144czych kryptoanalityk\u00f3w, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czyli nawet pracownicy CIA. Do tej pory uda\u0142o im si\u0119 odczyta\u0107 trzy z czterech cz\u0119\u015bci tablicy, odkrywaj\u0105c wieloznaczne sentencje i komunikat ze wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnymi geograficznymi, kt\u00f3ry uczyni\u0142 ca\u0142\u0105 spraw\u0119 jeszcze bardziej zawi\u0142\u0105. Nadal na odszyfrowanie czeka 97 znak\u00f3w czwartej cz\u0119\u015bci (znanej w \u017cargonie jako K4). A im d\u0142u\u017cej trwa w tej kwestii impas, tym bardziej ludzie staj\u0105 si\u0119 zdesperowani.<\/p>\n

Tworz\u0105c Kryptosa, Sanborn, 63-latek mieszkaj\u0105cy niemal samotnie na wyspie w Zatoce Chespeake (USA) twierdzi, \u017ce ca\u0142a konstrukcja mia\u0142a za zadanie ukazanie pot\u0119gi sekretu. W sk\u0142ad jego ambitnego projektu wchodzi jednak nie tylko pofalowana w kszta\u0142t litery S tablica, ale r\u00f3wnie\u017c specyficznie ukszta\u0142towane kawa\u0142ki petryfikowanego drewna i granitowe p\u0142yty. Chocia\u017c wi\u0119kszo\u015b\u0107 instalacji znajduje si\u0119 w miejscu wewn\u0119trznej kafeterii CIA, gdzie analitycy i szpiedzy mog\u0105 ogl\u0105da\u0107 rze\u017ab\u0119 podczas lunchu, Kryptos rozci\u0105ga si\u0119 poza dziedziniec a\u017c do zewn\u0119trznej cz\u0119\u015bci nowego skrzyd\u0142a. Tam dla szerokiej publiczno\u015bci skonstruowana zosta\u0142a jeszcze jedna zagadka, w kt\u00f3rej wed\u0142ug niekt\u00f3rych nale\u017cy szuka\u0107 klucza do odszyfrowania ostatniej cz\u0119\u015bci kodu. Mowa o trzech miedzianych p\u0142achach, wstawionych przed wej\u015bciem do kompleksu, na kt\u00f3rych wyryto ci\u0105g znak\u00f3w w alfabecie Morse’a, oraz o bloku specyficznego, naturalnie namagnesowanego kamienia zwanego magnetytem, do kt\u00f3rego przytwierdzono granitow\u0105 tablic\u0119 z wyryt\u0105 ig\u0142\u0105 kompasu.<\/p>\n

<\/a><\/p>\n

Niemniej jednak sercem konstrukcji jest wspomniana ju\u017c p\u0142yta z wyci\u0119tymi literami tekstu, kt\u00f3ra jak twierdzi Sanborn „B\u0119dzie ods\u0142ania\u0142a swoje znaczenie powoli, wraz z up\u0142ywem czasu”. Artysta kiedy rozpoczyna\u0142 swoje prace wiedzia\u0142 bardzo ma\u0142o na temat kryptografii, dlatego bez opor\u00f3w zaakceptowa\u0142 ofert\u0119 CIA. Ta natomiast wyznaczy\u0142a mu do pomocy jednego ze swoich emerytowanych pracownik\u00f3w – Eda Scheidt’a. Scheidt w tym samym czasie dzia\u0142a\u0142 na dw\u00f3ch frontach. – Przed wyjazdem przypomniano mi, abym nie ujawnia\u0142 \u017cadnych sekret\u00f3w Agencji – opowiada w wywiadzie dla „NY Times”. – Chodzi\u0142o o to, aby nie zdradza\u0107 mu naszych najlepszych metod i nie stworzy\u0107 czego\u015b, czego nie da si\u0119 z\u0142ama\u0107, ale jednocze\u015bnie wykreowa\u0107 szyfr, kt\u00f3ry jaki\u015b czas si\u0119 utrzyma – m\u00f3wi. Kryptograf zacz\u0105\u0142 zatem szkoli\u0107 Sanborna w technikach kodowania z XIX wieku a\u017c do II Wojny \u015awiatowej, kiedy agenci terenowi musieli u\u017cywa\u0107 jedynie o\u0142\u00f3wka i papieru w celu kodowania i dekodowania wiadomo\u015bci. Po eksperymentach z wieloma rodzajami technik, m\u0119\u017cczy\u017ani wpadli na pomys\u0142 u\u017cycia staro\u015bwieckiej metody transpozycji, kt\u00f3ra, jak wierzyli, pozwoli na stworzenie wiadomo\u015bci na tyle trudnej do z\u0142amania, \u017ce wytworzy wok\u00f3\u0142 Kryptosa odrobin\u0119 suspensu. Rozwi\u0105zanie jednak by\u0142o dzie\u0142em samego Sanborna, kt\u00f3rym nie podzieli\u0142 si\u0119 nawet ze swoim pomocnikiem. – Zak\u0142ada\u0142em, \u017ce pierwsze trzy sekcje tekstu zostan\u0105 odczytane w przeci\u0105gu tygodni, mo\u017ce miesi\u0119cy – przyznaje autor. Scheidt uwa\u017ca\u0142 natomiast, \u017ce ca\u0142o\u015b\u0107 utrzyma si\u0119 nieodczytana przez najwy\u017cej kilka lat.<\/p>\n

Trzy pierwsze tablice<\/strong><\/p>\n

Co ciekawe Kryptos, jeszcze zanim zosta\u0142 ustawiony w Langley, potrafi\u0142 budzi\u0107 niezdrow\u0105 ciekawo\u015b\u0107. Podczas samego, trwaj\u0105cego dwa lata procesu konstrukcji zdarza\u0142y si\u0119 bowiem momenty intrygi i paranoi. Rze\u017abiarz w licznych wywiadach wspomina o nieznajomych obserwatorach, wyposa\u017conych w kamery i dalekozasi\u0119gowe mikrofony, przytacza przypadek, w kt\u00f3rym kto\u015b z drabin\u0105 stara\u0142 si\u0119 dosta\u0107 do wn\u0119trza jego studia i sfotografowa\u0107 konstrukcj\u0119. Dosz\u0142o do tego, \u017ce zacz\u0105\u0142 wierzy\u0107, \u017ce jaka\u015b frakcja w CIA stara si\u0119 za wszelk\u0105 cen\u0119 storpedowa\u0107 projekt. – Pewnego dnia wielka ci\u0119\u017car\u00f3wka wy\u0142adowana kamieniami potrzebnymi do rze\u017aby po prostu znikn\u0119\u0142a z mojego podjazdu. Widzia\u0142em j\u0105 wieczorem, a kiedy wyszed\u0142em si\u0119 przewietrzy\u0107 rano, nie by\u0142o po niej \u015bladu. Nikt nie potrafi\u0142 wyja\u015bni\u0107, co si\u0119 z ni\u0105 sta\u0142o \u2013 relacjonuje rze\u017abiarz. Niemniej Sanborn uko\u0144czy\u0142 dzie\u0142o w listopadzie 1990 roku. Zaraz po oficjalnym ustawieniu go w Lengley, CIA poda\u0142a do publicznej wiadomo\u015bci litery zakodowanego przes\u0142ania. W jednym momencie \u015bwiat kryptografii ogarn\u0119\u0142o prawdziwe szale\u0144stwo – najlepsi i najbardziej zwariowani ludzie w bran\u017cy zabrali si\u0119 z ca\u0142ym zapa\u0142em za z\u0142amanie szyfru Kryptosa. Nawet pomimo tego, min\u0119\u0142o ponad siedem lat, a nie kilka miesi\u0119cy jak zak\u0142ada\u0142 autor, zanim uda\u0142o si\u0119 odczyta\u0107 sekcje K1, K2 i K3. Pierwszym, kt\u00f3remu si\u0119 to uda\u0142o, by\u0142 David Stein, pracownik CIA, kt\u00f3ry sp\u0119dzi\u0142 ponad 400 godzin zajmuj\u0105c si\u0119 na w\u0142asn\u0105 r\u0119k\u0119 intryguj\u0105cym go szyfrem. Stein, kt\u00f3ry uczucie towarzysz\u0105ce odszyfrowaniu pierwszych wyraz\u00f3w por\u00f3wna\u0142 do religijnego uniesienia, og\u0142osi\u0142 wyniki swojej pracy wypchanemu po brzegi audytorium w Lengley w lutym 1998 roku. Nawet s\u0142owo nie wyciek\u0142o jednak do prasy. Szesna\u015bcie miesi\u0119cy p\u00f3\u017aniej, Jim Gillogly, pochodz\u0105cy z Los Angeles amator, u\u017cywaj\u0105c komputera z najmocniejszym wtedy procesorem Pentium II wpad\u0142 na podobny pomys\u0142, i z\u0142ama\u0142 przynajmniej cz\u0119\u015b\u0107 z tajemnicy Kryptosa. Kiedy jego rewelacje dotar\u0142y do medi\u00f3w, CIA spokojnie og\u0142osi\u0142o, \u017ce tekst by\u0142 im znany ju\u017c wcze\u015bniej.\u00a0Tekst, kt\u00f3ry wy\u0142oni\u0142 si\u0119 z trzech czwartych tablicy by\u0142 r\u00f3wnie tajemniczy, jak sama rze\u017aba. Oto jego tre\u015b\u0107 (autor celowo u\u017cywa kilku liter\u00f3wek, aby zmyli\u0107 algorytmy wyszukuj\u0105ce poprawne s\u0142owa w j\u0119zyku angielskim):<\/p>\n

<\/a><\/p>\n

K1: BETWEEN SUBTLE SHADING AND THE ABSENCE OF LIGHT LIES THE NUANCE OF IQLUSION<\/p>\n

(Pomi\u0119dzy subtelnymi cieniami i brakiem \u015bwiat\u0142a le\u017cy niuans iluzji.)<\/p>\n

K2: IT WAS TOTALLY INVISIBLE HOWS THAT POSSIBLE ? THEY USED THE EARTHS MAGNETIC FIELD X THE INFORMATION WAS GATHERED AND TRANSMITTED UNDERGRUUND TO AN UNKNOWN LOCATION X DOES LANGLEY KNOW ABOUT THIS ? THEY SHOULD ITS BURIED OUT THERE SOMEWHERE X WHO KNOWS THE EXACT LOCATION ? ONLY WW THIS WAS HIS LAST MESSAGE X THIRTY EIGHT DEGREES FIFTY SEVEN MINUTES SIX POINT FIVE SECONDS NORTH SEVENTY SEVEN DEGREES EIGHT MINUTES FORTY FOUR SECONDS WEST X LAYER TWO<\/p>\n

(To by\u0142o totalnie niewidoczne wi\u0119c jak to mo\u017cliwe? U\u017cyli pola magnetycznego Ziemi. Informacje zebrano i przes\u0142ano pod ziemi\u0119 do nieznanej lokacji. Czy Langley o tym wie? Powinni, to jest gdzie\u015b tam zakopane. Kto zna w\u0142a\u015bciwe po\u0142o\u017cenie? Tylko WW to by\u0142a jego ostatnia wiadomo\u015b\u0107. Trzydzie\u015bci osiem stopni pi\u0119\u0107dziesi\u0105t siedem minut, sze\u015b\u0107 i p\u00f3\u0142 sekund na p\u00f3\u0142noc, siedemdziesi\u0105t siedem stopni osiem minut czterdzie\u015bci cztery sekund na zach\u00f3d. Druga warstwa.)<\/p>\n

K3: SLOWLY DESPARATLY SLOWLY THE REMAINS OF PASSAGE DEBRIS THAT ENCUMBERED THE LOWER PART OF THE DOORWAY WAS REMOVED WITH TREMBLING HANDS I MADE A TINY BREACH IN THE UPPER LEFT HAND CORNER AND THEN WIDENING THE HOLE A LITTLE I INSERTED THE CANDLE AND PEERED IN THE HOT AIR ESCAPING FROM THE CHAMBER CAUSED THE FLAME TO FLICKER BUT PRESENTLY DETAILS OF THE ROOM WITHIN EMERGED FROM THE MIST X CAN YOU SEE ANYTHING Q ?<\/p>\n

(Powoli, beznadziejnie powoli szcz\u0105tki przej\u015bcia, kt\u00f3re zas\u0142ania\u0142y doln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 drzwi, zosta\u0142y usuni\u0119te. Dr\u017c\u0105cymi r\u0119koma zrobi\u0142em niewielki prze\u015bwit w g\u00f3rnym, lewym rogu. P\u00f3\u017aniej poszerzaj\u0105c nieco dziur\u0119, wsun\u0105\u0142em \u015bwiec\u0119 i spojrza\u0142em na ciep\u0142e powietrze uciekaj\u0105ce z komory, kt\u00f3re sprawi\u0142o, \u017ce p\u0142omie\u0144 zamigota\u0142. Wkr\u00f3tce jednak detale pomieszczenia zacz\u0119\u0142y si\u0119 wy\u0142ania\u0107 z mg\u0142y. Czy mo\u017cesz cokolwiek zobaczy\u0107 Q?)<\/p>\n

Sanborn celowo uczyni\u0142 sekcj\u0119 K4 trudniejsz\u0105 do odszyfrowania, ujawniaj\u0105c niedawno \u017ce sam tekst nie jest standardowym angielskim i wymaga zaawansowanych metod kryptoanalizy. Celowe pomy\u0142ki interpunkcyjne i liter\u00f3wki mog\u0105 si\u0119 okaza\u0107 przydatne. Niekt\u00f3rzy podejrzewaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c, \u017ce odpowiedzi\u0105 na zagadk\u0119 mog\u0105 by\u0107 inne cz\u0119\u015bci instalacji: kod morsa i kompas, umieszczone przed wej\u015bciem do kompleksu CIA. W 2010 r. wobec trwaj\u0105cego impasu Sanborn dorzuci\u0142 jeszcze jedn\u0105 podpowied\u017a, ujawniaj\u0105c \u017ce znaki 64-69 NYPVTT w czwartej sekcji odpowiadaj\u0105 s\u0142owu Berlin. Tak czy inaczej, do dzisiaj nie pomog\u0142o to w ods\u0142onieniu r\u0105bka tajemnicy.<\/p>\n

97 znak\u00f3w zagadki<\/strong><\/p>\n

Niemniej, je\u015bli ktokolwiek podejrzewa\u0142, \u017ce rozwi\u0105zanie trzech pierwszych cz\u0119\u015bci szyfru pomo\u017ce w szybkim rozwik\u0142aniu ostatniej zagadki, srodze si\u0119 zawi\u00f3d\u0142. Cz\u0119\u015bciowe wyja\u015bnienie tylko pog\u0142\u0119bi\u0142o konsternacj\u0119 pasjonat\u00f3w. K1 jest wersem napisanym przez samego autora. – Stara\u0142em si\u0119 przekaza\u0107 co\u015b co brzmi dobrze i b\u0119dzie jednocze\u015bnie zach\u0119t\u0105 do dalszych poszukiwa\u0144 – zwierza si\u0119 po latach. Drug\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 czyta si\u0119 natomiast jak przekaz telegraficzny, w kt\u00f3rym X jak kropka oddziela kolejne cz\u0119\u015bci zdania. Tajemnicze koordynaty geograficzne przez wiele os\u00f3b uwa\u017cane by\u0142y za miejsce usytuowania samego pomnika, jednak dzi\u0119ki precyzyjniejszym pomiarom satelitarnym dost\u0119pnym obecnie dla szerszej publiczno\u015bci, okaza\u0142o si\u0119, \u017ce to niczym niewyr\u00f3\u017cniaj\u0105ce si\u0119 miejsce w kafeterii, niedaleko Kryptosa. Niemniej jednak stopie\u0144 dok\u0142adno\u015bci wskazuje na to, \u017ce Sanborn musia\u0142 mie\u0107 dost\u0119p do militarnego systemu GPS, kt\u00f3ry po\u0142o\u017cenie podaje z dok\u0142adno\u015bci\u0105 co do sekund.<\/p>\n

Sekcja K3 natomiast, stanowi parafraz\u0119 z dziennika Howarda Cartera, odkrywcy grobowca Tutenchamona. Kiedy Gillgoly odczyta\u0142 ostatnie zdanie, brzmi\u0105ce „Can you seen anything”, jak twierdzi, ogarn\u0119\u0142a go taka sama ekscytacja jak Cartera, kt\u00f3ry wchodzi\u0142 do krypty faraona.<\/p>\n

Pomimo wieloletnich wysi\u0142k\u00f3w, 97 znak\u00f3w ostatniej zagadki nie przestaje na przemian irytowa\u0107 i fascynowa\u0107 kolejnych zapale\u0144c\u00f3w i badaczy. Dosy\u0107 szybko sta\u0142y si\u0119 one jednym z najbardziej znanych na \u015bwiecie niez\u0142amanych szyfr\u00f3w, wchodz\u0105c do popkultury i wyobra\u017ani masowej. Zar\u00f3wno Scheidt jak i Sanborn otwarcie przyznali, \u017ce K4 jest ich najwi\u0119kszym wyzwaniem. I trudno ju\u017c dzisiaj zliczy\u0107, ile teorii na temat rozwi\u0105zania naros\u0142a wok\u00f3\u0142 tego szyfru. Czy dost\u0119p do rze\u017aby jest konieczny? Czy kod morsa to jaka\u015b wskaz\u00f3wka? Ka\u017cdy aspekt Kryptosa zosta\u0142 prze\u015bwietlony z dok\u0142adno\u015bci\u0105 mikroskopu elektronowego. Tysi\u0105ce ludzi na specjalnym forum wymienia\u0142o si\u0119 wskaz\u00f3wkami, niekt\u00f3rzy z nich zabrn\u0119li przy tym w prawdziwy \u015blepy zau\u0142ek. M\u0119\u017cczyzna z Michigan zostawi\u0142 prac\u0119 programisty, aby pracowa\u0107 na budowie i mie\u0107 wi\u0119cej czasu na testowanie kolejnych teorii. Czterdziestotrzyletni fizyk Randy Thompson po\u015bwi\u0119ci\u0142 trzy lata swojego \u017cycia na rozwi\u0105zanie problemu. – My\u015bl\u0119, \u017ce jestem blisko odpowiedzi – pisa\u0142 na forum Yahoo. – To mo\u017ce nast\u0105pi\u0107 jutro, albo mo\u017ce mi zaj\u0105\u0107 reszt\u0119 mojego \u017cycia.<\/p>\n

Ca\u0142\u0105 spraw\u0119 dodatkowo komplikuje jeszcze fakt, \u017ce tw\u00f3rca kodu nadal \u017cyje, a przez to jest potencjalnym \u017ar\u00f3d\u0142em odpowiedzi. Ka\u017cde s\u0142owo wypowiedziane publicznie przez Sanborna by\u0142o dok\u0142adnie analizowane pod k\u0105tem ukrytych wskaz\u00f3wek, nigdy do ko\u0144ca nie miano jednak pewno\u015bci, czy artysta stara si\u0119 pom\u00f3c, czy raczej utrudni\u0107 rozwi\u0105zanie. – Niekt\u00f3rzy nazywali mnie agentem Szatana, tak mocno trzymam si\u0119 swojego sekretu – m\u00f3wi w wywiadzie telewizyjnym rze\u017abiarz. Przez ten czas doczeka\u0142 si\u0119 \u015bledz\u0105cych go maniak\u00f3w, dziwnych telefon\u00f3w w \u015brodku nocy i licznych pogr\u00f3\u017cek. Cho\u0107 zazwyczaj nie zabiera g\u0142osu w sprawie Kryptosa, raz na jaki\u015b czas czuje si\u0119 zobligowany do komentarza. Nie inaczej by\u0142o w przypadku liter WW w sekcji trzeciej, kt\u00f3re Dan Brown przedstawi\u0142 w „Kodzie Leonarda da Vinci” jako MM, odnosz\u0105ce si\u0119 do Marii Magdaleny.<\/p>\n

Celowo czy nie, komentarze Sanborna (albo ich brak), buduj\u0105 dodatkow\u0105 warstw\u0119 suspensu wok\u00f3\u0142 instalacji. Nawet tak proste pytanie o to, kto poza nim zna rozwi\u0105zanie zagadki, otwiera nowe drogi poszukiwa\u0144. Oficjalnie Sanborn podzieli\u0142 si\u0119 odpowiedzi\u0105 z jedn\u0105 tylko osob\u0105, kt\u00f3r\u0105 by\u0142 \u00f3wczesny szef CIA, Wiliam Webster. W rzeczy samej, do niego odnosi\u0142y si\u0119 inicja\u0142y WW. W 1999 roku sam Webster w wywiadzie do NY Times przyzna\u0142, \u017ce odpowied\u017a jest „filozoficzna i niejasna”. Pomimo tego Sanborn deklaruje, \u017ce koperta kt\u00f3r\u0105 przekaza\u0142 Websterowi nie zawiera\u0142a kompletnej odpowiedzi. – Nikt nie ma ca\u0142o\u015bci – m\u00f3wi – wszystkich ich oszuka\u0142em.<\/p>\n

Sanbor w taki spos\u00f3b skonstruowa\u0142 swoj\u0105 zagadk\u0119, \u017ce nawet gdyby komukolwiek uda\u0142o si\u0119 odszyfrowa\u0107 Kryptosa, nie otrzyma\u0142by gotowej odpowiedzi, ale kolejny rebus. Wszystkie te pi\u0119trz\u0105ce si\u0119 problemy prowadz\u0105 do pytania: czy w og\u00f3le istnieje wyja\u015bnienie zagadki wyrytej na miedzianych p\u0142ytach w siedzibie CIA? Artysta upiera si\u0119 jednak, \u017ce rze\u017aba nie jest tylko wyrafinowanym \u017cartem, ale by\u0142by r\u00f3wnie szcz\u0119\u015bliwy gdyby okaza\u0142o si\u0119, \u017ce przed jego \u015bmierci\u0105 nikt nie zdo\u0142a\u0142 pozna\u0107 jej prawdziwego znaczenia. – Kiedy Kryptos straci tajemnic\u0119 za nim stoj\u0105c\u0105, straci wiele ze swojej istoty – m\u00f3wi Sanborn. I mo\u017ce o to w\u0142a\u015bnie chodzi.<\/p>\n

Artyku\u0142 mojego autorstwa pierwotnie ukaza\u0142 si\u0119 na portalu Onet.pl (http:\/\/ciekawe.onet.pl\/wokolnas\/97-znakow-zagadki,1,5379650,artykul.html<\/span><\/a>)<\/span><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

W 1990 r. przed g\u0142\u00f3wn\u0105 siedzib\u0105 CIA w Langley stan\u0105\u0142 niepozorny pomnik – cztery metalowe tablice z wyci\u0119tymi literami alfabetu \u0142aci\u0144skiego. Jednak nie o rozmach w tym przypadku chodzi\u0142o, ale o zagadk\u0119. Kod, kt\u00f3ry na nich umieszczono, od dw\u00f3ch dekad elektryzuje bowiem \u015brodowiska naukowe. Po wielu trudach trzy pierwsze tablice uda\u0142o si\u0119 rozszyfrowa\u0107, z czego druga zawiera\u0142a „zagadk\u0119 w zagadce” – enigmatyczny opis przekazu informacji ziemskim polem magnetycznym – i szczeg\u00f3\u0142owe oznaczenia geograficzne. Czwarta, ostatnia z tablic, po dzi\u015b dzie\u0144 nie zosta\u0142a wyja\u015bniona, pozostaj\u0105c jednym z najs\u0142ynniejszych niez\u0142amanych kod\u00f3w w historii. Kryptos znaczy „ukryty” Przez d\u0142ugi czas najs\u0142ynniejsz\u0105 rze\u017ab\u0105 w Langley, g\u0142\u00f3wnej siedzibie Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA) by\u0142 biblijny wers, wyryty w marmurze w hallu budynku: „Poznacie prawd\u0119, a prawda was wyzwoli”. Ostatnimi czasy jednak inny tekst sta\u0142 si\u0119 obiektem wielkiego poruszenia, tak wewn\u0105trz Agencji, jak i w\u015br\u00f3d zwyk\u0142ych ludzi:…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":475,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[123,177],"tags":[126,124,127,128,125],"class_list":["post-474","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-ciekawostki","category-historia-2","tag-cia","tag-kryptos","tag-langley","tag-sanborn","tag-szyfr"],"yoast_head":"\n