Piotr Zaremba:\u00a0<\/strong>Od razu nale\u017ca\u0142oby si\u0119 wda\u0107 w dyskusj\u0119 na temat sensu sformu\u0142owania \u201esymetryzm\u201d. Oczywi\u015bcie sam czasami \u017cartobliwie pozwalam si\u0119 tak nazywa\u0107.<\/p>\n

\u017bartobliwie? Przecie\u017c pan jest jednym z papie\u017cy symetryzmu.<\/strong><\/p>\n

Szczerze? Nie ma czego\u015b takiego jak symetryzm w czystej formie. Nie istnieje wsp\u00f3lny pogl\u0105d na wszystkie sprawy w pa\u0144stwie, kt\u00f3ry mo\u017cna zmie\u015bci\u0107 w tym jednym terminie. Nie ma trzeciej drogi politycznej, rozpi\u0119tej pomi\u0119dzy PiS-em a liberaln\u0105 opozycj\u0105, reprezentowan\u0105 g\u0142\u00f3wnie przez Koalicj\u0119 Obywatelsk\u0105, wsp\u00f3lnej dla powiedzmy \u0141ukasza Warzechy i Grzegorza Sroczy\u0144skiego. Nie ma te\u017c wreszcie grupy ludzi g\u0142osz\u0105cych, \u017ce obie opcje s\u0105 jednakowo z\u0142e, a winy zawsze by\u0107 r\u00f3wnomiernie roz\u0142o\u017cone. Ja tak na przyk\u0142ad wcale nie my\u015bl\u0119.<\/p>\n

Jak w takim razie zdefiniowa\u0107 to poj\u0119cie?<\/strong><\/p>\n

Ja to robi\u0119 sytuacyjnie na u\u017cytek wewn\u0119trzny. Gdy chodz\u0119 jeszcze do radia, a zdarza mi si\u0119 to coraz rzadziej, sprawdzam, jaka jest lista zaproszonych go\u015bci. I porz\u0105dkuj\u0119 sobie: ten jest za rz\u0105dem, ten jest zwolennikiem opozycji, a tamten nie wspiera ani jednych, ani drugich. Tylko gdyby na serio wrzuci\u0107 do jednego wora mnie i Grzegorza Sroczy\u0144skiego, ci\u0119\u017cko by\u0142oby znale\u017a\u0107 wiele kwestii, w kt\u00f3rych si\u0119 zgadzamy. Ka\u017cdy z nas ma inne pogl\u0105dy – jemu jest chyba bli\u017cej do cz\u0119\u015bci opozycji wra\u017cliwej spo\u0142ecznie. Z kolei ja nie b\u0119d\u0119 udawa\u0107, \u017ce nie sympatyzuj\u0119 z wieloma punktami polityki obecnego rz\u0105du, mnie jest bli\u017cej do \u015brodowiska \u201edobrej zmiany\u201d. \u00a0Tylko nie uwa\u017cam, \u017cebym musia\u0142 przytakiwa\u0107 temu rz\u0105dowi mechanicznie w ka\u017cdej sprawie.<\/p>\n

My\u015bl\u0119, \u017ce co\u015b jednak symetryst\u00f3w \u0142\u0105czy. To patrzenie na polityk\u0119 przez pryzmat przesz\u0142o\u015bci, a nie tylko w\u0105skiego horyzontu jednej, dw\u00f3ch kadencji.<\/strong><\/p>\n

W tym sensie, zgoda. Jest grupa dziennikarzy, kt\u00f3rzy nie maj\u0105 pami\u0119ci kanarka i potrafi\u0105 wskaza\u0107 na hipokryzj\u0119 polityk\u00f3w, kt\u00f3rzy popadaj\u0105 w amnezj\u0119. Niepokoi mnie jednak, \u017ce symetryzmu u\u017cywa si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w sensie pejoratywnym, gdy dziennikarz nie zgadza si\u0119 w pe\u0142nej linii z jedn\u0105 czy drug\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 obozu. Uwa\u017ca, \u017ce ma racj\u0119 je\u015bli chodzi o polityk\u0119 socjaln\u0105, ale nie popiera zmian w wymiarze sprawiedliwo\u015bci. I odwrotnie. Wiem, \u017ce by\u0142y jakie\u015b pr\u00f3by stworzenia grupy, stowarzyszenia, by\u0107 mo\u017ce pisma symetryst\u00f3w, zajmowania wsp\u00f3lnego stanowiska odno\u015bnie stylu uprawiania medi\u00f3w i polityki, ale nic z tego nie wysz\u0142o. Ja na przyk\u0142ad nie czu\u0142em potrzeby zapisywania si\u0119 do jakiej\u015b grupy, kt\u00f3ra po czasie zamieni\u0142aby si\u0119 w sztuczny byt i wydmuszk\u0119.<\/p>\n

Wracam jednak do punktu wyj\u015bcia, bo p\u00f3ki co dyskutujemy o teorii. Faktem jest, \u017ce dzia\u0142 opinii Gazety.pl, w kt\u00f3rym spotykali si\u0119 publicy\u015bci r\u00f3\u017cnej proweniencji, przesta\u0142 istnie\u0107. Czy w takim razie symetryzm nie przeszed\u0142 r\u00f3wnie\u017c testu wolnego rynku?<\/strong><\/p>\n

S\u0105dz\u0119, \u017ce kto\u015b tam musia\u0142 w redakcji po prostu ca\u0142\u0105 spraw\u0119 przekalkulowa\u0107 i stwierdzi\u0107, \u017ce ich czytelnicy \u017ale reaguj\u0105 na r\u00f3\u017cnic\u0119 zda\u0144 przy ocenianiu PiS-u, bo uwa\u017caj\u0105 go za z\u0142o absolutne. Natomiast, je\u015bli chodzi o \u201ePolityk\u0119\u201d, kt\u00f3ra podzi\u0119kowa\u0142a dziennikarzowi za tekst w innym medium, by\u0107 mo\u017ce samo kierownictwo jest tak rozemocjonowane w walce z prawic\u0105, \u017ce nie akceptuje m\u00f3wienia o tych samych rzeczach ton, czy dwa tony ni\u017cej. W tym sensie ma pan racj\u0119, \u017ce to \u015bwiadoma rezygnacja z pewnego formatu uprawiania publicystyki w internecie i tygodnikach. Niegdy\u015b przestrze\u0144 do r\u00f3\u017cnienia si\u0119 wewn\u0105trz jednego tytu\u0142u by\u0142a znacznie wi\u0119ksza, bo takie by\u0142o przekonanie wywodz\u0105ce si\u0119 jeszcze z czas\u00f3w demokratycznej opozycji i tak\u017ce \u00a0z PRL-u, gdzie w gazetach si\u0142\u0105 rzeczy pracowali ludzie o bardzo r\u00f3\u017cnych pogl\u0105dach. Ten model rozlatuje si\u0119 na naszych oczach, co dzieje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c na prawej stronie. Dziennikarze prawicowi niejednokrotnie s\u0105 dyscyplinowani, r\u00f3wnie\u017c przez ich czytelnik\u00f3w.<\/p>\n

M\u00f3wi si\u0119 o nich \u201erozkraczeni\u201d.<\/strong><\/p>\n

Wiem, s\u0142ysza\u0142em. Dlatego nie udawajmy, \u017ce plemienno\u015b\u0107 to jedynie bol\u0105czka lewicy i libera\u0142\u00f3w. Prawd\u0119 m\u00f3wi\u0105c nigdy si\u0119 nie spodziewa\u0142em, \u017ce Polacy dojd\u0105 do takiego stanu umys\u0142\u00f3w. Mia\u0142em w latach 90. uformowane idealistyczne przekonanie, \u017ce ludzie uznaj\u0105 pluralizm i mo\u017cliwo\u015b\u0107 dyskusji za samoistn\u0105 warto\u015b\u0107, wart\u0105 obrony i kultywowania. Dzisiaj okazuje si\u0119, \u017ce by\u0107 mo\u017ce ju\u017c tego nie potrzebuj\u0105.<\/p>\n

Jak do tego dosz\u0142o?<\/strong><\/p>\n

Moim zdaniem geneza podzia\u0142u tkwi w fakcie, \u017ce ka\u017cdy z tych oboz\u00f3w jest w pewnym sensie g\u0142\u0119boko i personalnie poraniony. Prawicowy, poniewa\u017c by\u0142 przez lata poniewierany i spychany na margines, a mainstream patrzy\u0142 na niego z wy\u017cszo\u015bci\u0105. Odreagowaniem tego stanu rzeczy ma by\u0107 jedno\u015b\u0107 z rz\u0105dem, kt\u00f3ry przej\u0105\u0142 pe\u0142ni\u0119 w\u0142adzy i wsp\u00f3lny, silny g\u0142os. Lewica i libera\u0142owie z kolei nie rozumiej\u0105, jak to jest mo\u017cliwe, \u017ce trac\u0105 monopol na przekaz. Dotychczas byli przecie\u017c \u201edziennikarze prawicowi\u201d, i dziennikarze. Bez przymiotnik\u00f3w, obiektywni, wyznaczaj\u0105cy trendy. Nadal za takich si\u0119 uwa\u017caj\u0105, ale rzeczywisto\u015b\u0107 i ocena wielu widz\u00f3w burzy ich starannie pouk\u0142adany \u015bwiat. I zauwa\u017cmy, \u017ce dzi\u015b akurat to oni wykazali si\u0119 wi\u0119ksz\u0105 brutalno\u015bci\u0105. Mnie z \u201eSieci\u201d nikt nie wypycha\u0142, tekst\u00f3w mi nie cenzurowa\u0142. \u00a0Oczywi\u015bcie na ten obraz nak\u0142ada si\u0119 masa innych czynnik\u00f3w – wiem, \u017ce m\u00f3wi\u0119 bana\u0142y – ale og\u00f3lna polaryzacja w spo\u0142ecze\u0144stwie, kryzys finansowania medi\u00f3w i prze\u015bwiadczenie, \u017ce tradycyjne si\u0119 nie utrzymaj\u0105. Konstatacja, \u017ce odbiorca nie szuka ju\u017c informacji, a bardziej emocji, uciekanie w no\u015bniki cyfrowe.<\/p>\n

My\u015bli pan, \u017ce to droga w \u015blep\u0105 uliczk\u0119? Z jednej strony pragmatyzm podpowiada ucieczk\u0119 w media to\u017csamo\u015bciowe i wyrazisto\u015b\u0107, z drugiej – patrz\u0105c po wynikach sprzeda\u017cy – zar\u00f3wno \u201eNewsweekowi\u201d, jak i \u201eSieciom\u201d sprzeda\u017c drastycznie spada. Mo\u017ce nikt do tej pory nie wzi\u0105\u0142 pod uwag\u0119 faktu, \u017ce nie przemawia za tym tylko \u201ekoniec prasy\u201d, ale r\u00f3wnie\u017c milcz\u0105ce odchodzenie czytelnika, kt\u00f3ry na takie media si\u0119 nie godzi.<\/strong><\/p>\n

O tyle pana rozczaruj\u0119, \u017ce nie jestem w stanie w tej sprawie wyg\u0142osi\u0107 jednoznacznego s\u0105du. Na pewno jest tak, \u017ce kurs na to\u017csamo\u015bciowo\u015b\u0107 niespecjalnie pomaga. Te gazety, kt\u00f3re tak konsekwentnie post\u0119puj\u0105, dalej trac\u0105. Z drugiej jednak strony nie wiemy, czy nie spada\u0142yby bardziej albo tak samo, gdyby pisa\u0142y inaczej. Prasa og\u00f3lnie skazana jest przecie\u017c na powolne konanie. Inaczej traci si\u0119 jednak ze 120 tys. sprzedanych egzemplarzy, a inaczej z 60 tys. W tym zakresie nie ma mi\u0119dzy prawic\u0105 a dawnym mainstreamem r\u00f3wnowagi. Prosz\u0119 zwr\u00f3ci\u0107 jeszcze uwag\u0119 na dodatkowy czynnik, kt\u00f3ry dzia\u0142a na niekorzy\u015b\u0107 tych pierwszych. Odbiorca prawicowy nie musi ju\u017c si\u0119ga\u0107 po pras\u0119, aby otrzyma\u0107 te same tre\u015bci gdzie indziej, np. w publicznej telewizji, to jest co\u015b nowego. Dlatego kiedy\u015b ostry j\u0119zyk sprawdza\u0142 si\u0119 po tej stronie medi\u00f3w, poniewa\u017c stanowi\u0142 alternatyw\u0119 wobec dominuj\u0105cego przekazu. Dzisiaj si\u0119 w nim rozmywa. Ba, telewizja cz\u0119sto serwuje jeszcze wi\u0119ksze emocje, niejednokrotnie za pomoc\u0105 tych samych dziennikarzy. Mo\u017cna zatem powiedzie\u0107, \u017ce cz\u0119\u015b\u0107 tego \u015brodowiska pad\u0142a ofiar\u0105 sukcesu ca\u0142ego obozu. Mo\u017ce w\u0142a\u015bnie z tego powodu, gdybym by\u0142 naczelnym jakiego\u015b pisma, zastanowi\u0142bym si\u0119 z przekory, czy nie spr\u00f3bowa\u0107 czego\u015b innego, \u017ceby wyr\u00f3\u017cni\u0107 si\u0119 na rynku. Wr\u00f3ci\u0107 do korzeni, nieco bardziej zr\u00f3\u017cnicowa\u0107 przekaz, nie nakr\u0119ca\u0107 czytelnik\u00f3w krwawymi ok\u0142adkami.\u00a0 No ale ja jestem m\u0105dry, bo nie musz\u0119 niczego ryzykowa\u0107 i nie mam zespo\u0142u ludzi \u201ena utrzymaniu\u201d.<\/p>\n

A propos utrzymania. Czy s\u0105dzi pan, \u017ce istnieje alternatywa wobec modelu podpinania si\u0119 medi\u00f3w obozu w\u0142adzy pod sojusz ze sp\u00f3\u0142kami skarbu pa\u0144stwa? Niegdy\u015b na tej kropl\u00f3wce powsta\u0142a pot\u0119ga medi\u00f3w Agory, dzisiaj wprost do polityk\u00f3w prawicy o wsparcie apeluje np. Tomasz Sakiewicz, naczelny \u201eGazety Polskiej\u201d i \u201eGazety Polskiej Codziennie\u201d.<\/strong><\/p>\n

Je\u015bli pyta mnie pan, czy to dobry model, odpowiem, \u017ce nie. Pami\u0119tam czasy, w okolicach afery Rywina, gdy naczelni opierali si\u0119 naciskom wydawc\u00f3w, odgradzali si\u0119 od nich chi\u0144skim murem (by\u0142em wr\u0119cz \u015bwiadkiem takich sytuacji w kolejnych swoich redakcjach) i szukano niezale\u017cno\u015bci finansowej, ale dzisiaj to jest w du\u017cej mierze niemo\u017cliwe. Na co to si\u0119 przek\u0142ada? Cz\u0119sto na rzeczy pozornie niegro\u017ane – zrobienie wywiadu z tym czy innym prezesem, podpromowania jakiego\u015b dyrektora i jego przedsi\u0119wzi\u0119cia. Tylko tutaj wracamy do punktu wyj\u015bcia – gdzie zaczyna si\u0119 flirt, a gdzie fatalne zauroczenie. Naczelni cz\u0119sto w ten spos\u00f3b, \u015bci\u0105gaj\u0105c reklamodawc\u00f3w, walcz\u0105 o utrzymanie tytu\u0142u na rynku, o miejsca pracy. W tym wymiarze bym ich nieco broni\u0142. To nie s\u0105 sprawy zerojedynkowe, ale na pewno w swojej skali nie s\u0105 korzystne dla demokracji, dla obywatelskiej kontroli.<\/p>\n

Nieco zmieniaj\u0105c temat, chcia\u0142bym zapyta\u0107 pana o co\u015b, co dobrze pan zna z do\u015bwiadczenia. Czy na naszych oczach ko\u0144czy si\u0119 model pracy dziennikarza, polegaj\u0105cy na zaanga\u017cowaniu w jeden tytu\u0142, kt\u00f3ry daje mu czas na tworzenie materia\u0142\u00f3w i pewien oddech na analizowanie rzeczywisto\u015bci? Pa\u0144skie teksty mo\u017cna mi\u0119dzy innymi przeczyta\u0107 w<\/strong>\u00a0\u201eDzienniku Gazecie Prawnej\u201d, \u201ePolsce The Times\u201d, \u201eSieciach\u201d, \u201ePlusie Minusie\u201d. Wieloredakcyjno\u015b\u0107 i freelance to przysz\u0142o\u015b\u0107 zawodu? M\u0142odzi dziennikarze potrafi\u0105 jednocze\u015bnie by\u0107 w radiu, telewizji, internecie i prasie.<\/strong><\/p>\n

Sam si\u0119 cz\u0119sto zastanawiam, jak b\u0119dzie. Czy czytelnicy po prostu do ko\u0144ca strac\u0105 zainteresowanie dziennikarzami jako takimi, bo uznaj\u0105, \u017ce nie potrzebuj\u0105 po\u015brednika w opisie \u015bwiata, a mo\u017ce model \u201ejeden dziennikarz – jedna redakcja\u201d odrodzi si\u0119 np. na portalach internetowych, je\u015bli one si\u0119 ekonomicznie utrwal\u0105, wzmocni\u0105? A nawet, je\u015bli si\u0119 odrodzi, to jaki b\u0119dzie dziennikarz przysz\u0142o\u015bci, gdy czytelnicy – co pokazuje przyk\u0142ad Gazety.pl – zaczn\u0105 go dopasowywa\u0107 go swoich gust\u00f3w, a nie odwrotnie.<\/p>\n

Pan pisanie dla wielu tytu\u0142\u00f3w traktuje jako warto\u015b\u0107 dodan\u0105, czy jednak potrzeb\u0119 chwili?<\/strong><\/p>\n

W moim przypadku to jest o tyle ciekawe, \u017ce pozwala mi na r\u00f3\u017cne formy aktywno\u015bci dziennikarskiej i pisanie z r\u00f3\u017cnych perspektyw, kt\u00f3re cz\u0119sto si\u0119 uzupe\u0142niaj\u0105. W \u201ePlusie Minusie\u201d troch\u0119 bardziej o kulturze, w \u201eDGP\u201d cz\u0119\u015bciej o czystej polityce, o mechanizmach pa\u0144stwa. Nie oszukujmy si\u0119 jednak, \u017ce to sytuacja idealna. Taki nat\u0142ok pracy szalenie obci\u0105\u017ca. Kiedy par\u0119 lat temu by\u0142em publicyst\u0105 \u201eSieci\u201d, pisa\u0142em jeden du\u017cy tekst tygodniowo. Teraz pisz\u0119 trzy, cztery. Na pewno zostawanie dzisiaj dziennikarzem \u0142atwego kawa\u0142ka chleba nie gwarantuje. Szczeg\u00f3lnie od m\u0142odych oczekuje si\u0119 robienia kilku rzeczy na raz – bycia mediaworkerami, publicystami, prowadz\u0105cymi programy, przeprowadzaj\u0105cymi wywiady. Ta polifoniczno\u015b\u0107 ma r\u00f3wnie\u017c swoje zalety, bo je\u015bli kto\u015b jest dobry w swoim fachu, ma szans\u0119 na rozw\u00f3j, kt\u00f3rej nie mia\u0142 w moich czasach, gdy ka\u017cdy szczebelek tej drabiny by\u0142 przez kogo\u015b obstawiony i nie da\u0142o si\u0119 przeskoczy\u0107 kilku naraz. Marcin Fijo\u0142ek – m\u00f3j kolega z medi\u00f3w Fratrii, jest takim przyk\u0142adem. Sprawny reporter, prowadzi audycj\u0119 radiow\u0105, napisze\u00a0 felieton i przeprowadzi dobry wywiad w telewizji. Takich ludzi pojedynczo troch\u0119 jest, oni dostali szans\u0119 na elastyczno\u015b\u0107 i mo\u017ce na tym stanie rzeczy zyskuj\u0105, ale per saldo ca\u0142y rynek jest popsuty.<\/p>\n

Czyli co, ko\u0144czmy sm\u0119dzenie, \u017ce \u201ekiedy\u015b by\u0142o lepiej\u201d? (\u015bmiech)<\/strong><\/p>\n

W pewnym sensie by\u0142o. Ja wchodzi\u0142em do dziennikarstwa w roku 1991 i zapami\u0119ta\u0142em je jako zaw\u00f3d, kt\u00f3ry uprawia si\u0119 z wi\u0119kszym luzem, dyskutuje, szuka jakiej\u015b prawdy w polityce, o co\u015b walczy. Dzisiaj nam si\u0119 te sprawy zrutynizowa\u0142y, obros\u0142y cynizmem, bo obs\u0142ugiwanie emocji do niego prowadzi. S\u0105 te\u017c jednak plusy. Dajmy na to cz\u0142owiek o konserwatywnych pogl\u0105dach w mediach – a ja takie nadal mam – cieszy si\u0119 dzisiaj odrobin\u0119 wi\u0119kszym znaczeniem i powa\u017caniem, ni\u017c w latach 90. Kiedy\u015b co prawda wszyscy si\u0119 w \u015brodowisku dziennikarskim kolegowali\u015bmy, ale gdy m\u00f3wi\u0142em na \u015brodowiskowej imprezie, \u017ce jestem przeciw aborcji i za lustracj\u0105, cz\u0119\u015b\u0107 z nich puka\u0142a si\u0119 w g\u0142owy. Dzisiaj przynajmniej mamy swoje miejsce na tym rynku, ale nie b\u0119d\u0119 pana oszukiwa\u0107 i dorabia\u0107 na si\u0142\u0119 pozytywnej puenty. Dziennikarstwo jako takie zmierza w z\u0142ym kierunku.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

\u00a0Dziennikarstwo zmierza w z\u0142ym kierunku \u2013 z Piotrem Zaremb\u0105 o tym czy symetryzm poni\u00f3s\u0142 kl\u0119sk\u0119 rozmawia Marcin Makowski.Marcin Makowski: \u015arodowisko dziennikarskie, podzielone do granic mo\u017cliwo\u015bci, otrzyma\u0142o niedawno kolejny pretekst do pog\u0142\u0119bienia okop\u00f3w. Najpierw z \u201ePolityki\u201d, za tekst na portalu Gazeta.pl, wyrzucono Rafa\u0142a Wosia, p\u00f3\u017aniej – na tym\u017ce portalu – zamkni\u0119to dzia\u0142 \u201eOpinie\u201d, redagowany przez Grzegorza Sroczy\u0144skiego. R\u00f3wnie\u017c, za ten sam felieton, w kt\u00f3rym Wo\u015b wzywa\u0142 lewic\u0119 do \u201eucywilizowania PiS-u\u201d. Ostateczna kl\u0119ska symetryst\u00f3w, czy zwyk\u0142e przetasowania na rynku? W ko\u0144cu Sroczy\u0144ski pracy nie straci\u0142, a Wo\u015b znalaz\u0142 now\u0105 w \u201eTygodniku Powszechnym\u201d i Superexpressie. Piotr Zaremba:\u00a0Od razu nale\u017ca\u0142oby si\u0119 wda\u0107 w dyskusj\u0119 na temat sensu sformu\u0142owania \u201esymetryzm\u201d. Oczywi\u015bcie sam czasami \u017cartobliwie pozwalam si\u0119 tak nazywa\u0107. \u017bartobliwie? Przecie\u017c pan jest jednym z papie\u017cy symetryzmu. Szczerze? Nie ma czego\u015b takiego jak symetryzm w czystej formie. Nie istnieje wsp\u00f3lny pogl\u0105d na wszystkie sprawy w pa\u0144stwie,…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":1876,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[256,31,257],"tags":[252,17,612],"class_list":["post-1875","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-polityka","category-publicystyka","category-wywiad","tag-dziennikarstwo","tag-media-2","tag-piotr-zaremba"],"yoast_head":"\n