Cho\u0107 niemiecka stacja ZDF przegra\u0142a w grudniu proces z wi\u0119\u017aniem Auschwitz za u\u017cycie zwrotu \u201epolskie obozy \u015bmierci\u201d – przeprosiny, kt\u00f3re opublikowa\u0142a, wywo\u0142a\u0142y w internecie prawdziw\u0105 burz\u0119. Kr\u00f3tkie, schowane g\u0142\u0119boko na dole strony i w formie zdj\u0119cia. Tak, aby nie mo\u017cna by\u0142o ich tre\u015bci znale\u017a\u0107 w wyszukiwarkach. Dlaczego ponad siedem dekad po II wojnie \u015bwiatowej nadal musimy walczy\u0107 o podstawowe fakty historyczne?<\/strong><\/p>\n

„Miarka si\u0119 przebra\u0142a”<\/strong><\/p>\n

W lipcu 2013 roku w zapowiedzi programu przygotowanego przez niemieck\u0105 telewizj\u0119 publiczn\u0105 ZDF dla kana\u0142u ARTE dosz\u0142o do skandalicznego b\u0142\u0119du. Rzekomo przez z\u0142e t\u0142umaczenie z j\u0119zyka francuskiego, zar\u00f3wno Auschwitz jak i Majdanek nazwano \u201epolskimi obozami zag\u0142ady\u201d. Nie pierwszy i zapewne nie ostatni raz Zachodnie media pos\u0142u\u017cy\u0142y si\u0119 podobnym k\u0142amstwem, tym razem jednak mia\u0142o si\u0119 nie sko\u0144czy\u0107 na kr\u00f3tkim sprostowaniu. By\u0142y wi\u0119zie\u0144 niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz Birkenau Karol Tendera postanowi\u0142 bowiem zg\u0142osi\u0107 spraw\u0119 do s\u0105du. Do obozu trafi\u0142 w lutym 1943 r. z numerem 100430. Na w\u0142asne oczy widzia\u0142 horror, kt\u00f3ry niemiecka administracja oraz wartownicy zgotowali nie tylko \u017bydom, ale r\u00f3wnie\u017c Polakom oraz wielu innym narodowo\u015bciom. Jak sam twierdzi, \u201emiarka w ko\u0144cu si\u0119 przebra\u0142a\u201d, st\u0105d symboliczne przekazanie sprawy do wymiaru sprawiedliwo\u015bci.<\/p>\n

Po d\u0142ugim procesie, podczas kt\u00f3rego obro\u0144cy ZDF starali si\u0119 bagatelizowa\u0107 win\u0119 swojej stacji, S\u0105d Apelacyjny w Krakowie uzna\u0142 niemieck\u0105 telewizj\u0119 za winn\u0105 naruszenia d\u00f3br osobistych Karola Tendery oraz innych wi\u0119\u017ani\u00f3w koncentracyjnych, kt\u00f3re nie nale\u017ca\u0142y do Polski ani nie by\u0142y pod jej kuratel\u0105. Wyrok skazuj\u0105cy zapad\u0142 22 grudnia 2016 r., a zak\u0142ada\u0142 on umieszczenie jednoznacznego komunikatu z przeprosinami oraz sprostowaniem, kt\u00f3ry ma by\u0107 widoczny przez 30 dni na stronie internetowej stacji. I tutaj zaczyna si\u0119 prawdziwy problem. Cho\u0107 niemiecki nadawca zastosowa\u0142 si\u0119 do wyroku, zrobi\u0142 to w spos\u00f3b tak lekcewa\u017c\u0105cy, \u017ce zapocz\u0105tkowa\u0142 prawdziw\u0105 lawin\u0119 dopominania si\u0119 o prawd\u0119 historyczn\u0105 w mediach spo\u0142eczno\u015bciowych.<\/p>\n

Niemieckie, nie polskie<\/strong><\/p>\n

Prawd\u0105 jest, \u017ce od 23 grudnia na portalu ZDF mo\u017cemy przeczyta\u0107 \u201ePrzeprosiny dla Karola Tendery\u201d, umieszczono je jednak tak nisko, \u017ce trzeba sporego samozaparcia, aby je odnale\u017a\u0107. Komunikat – zapewne celowo – zosta\u0142 wklejony bez fotografii pod myl\u0105c\u0105 kategori\u0105 \u201eDokumenty\/Wiedza\u201d. Poza prostym wyja\u015bnieniem, \u017ce zwrot \u201epolskie obozy \u015bmierci\u201d stanowi lapsus translatorski, doklejono jeszcze tre\u015b\u0107 zas\u0105dzonego o\u015bwiadczenia. U\u017cywam tego s\u0142owa nie bez powodu, poniewa\u017c ukaza\u0142a si\u0119 ona w formie grafiki, powoduj\u0105c tym samym, \u017ce jej zawarto\u015b\u0107 nie jest uwzgl\u0119dniania przez algorytmy wyszukiwarki Google. Zdaj\u0105c sobie spraw\u0119 z d\u0105\u017c\u0105cego do marginalizowania wyroku dzia\u0142ania ZDF, portal \u201e\u017belazna Logika\u201d og\u0142osi\u0142 akcj\u0119 #GermanDeathCamps. Pod tym hashtagiem, kt\u00f3ry jest obecnie jednym z najpopularniejszych temat\u00f3w dyskusji na Twitterze, internauci wklejaj\u0105 specjalnie przygotowane grafiki, w kt\u00f3rych w spos\u00f3b niepozostawiaj\u0105cy w\u0105tpliwo\u015bci odpowiedzialno\u015b\u0107 za obozy koncentracyjne przypisuje si\u0119 Niemcom.<\/p>\n

Skala akcji do tego stopnia zdezorganizowa\u0142a dzia\u0142alno\u015b\u0107 portali spo\u0142eczno\u015bciowych stacji, \u017ce zacz\u0119\u0142a ona masowo blokowa\u0107 polskich internaut\u00f3w. Na swoim Facebooku ZDF opublikowa\u0142a nawet komunikat, w kt\u00f3rym nazwa\u0142a umieszczenie ww. apel\u00f3w z pro\u015bb\u0105 o sprostowanie jako \u201e\u0142amanie netykiety\u201d oraz \u201espam\u201d. W tej chwili praktycznie ka\u017cda pr\u00f3ba zwr\u00f3cenia si\u0119 do stacji z komentarzem do przeprosin dla by\u0142ego wi\u0119\u017ania KL Auschwitz ko\u0144czy si\u0119 zbanowaniem konta. Spos\u00f3b reakcji ZDF pokazuje dobitnie, jak wiele jest do zrobienia w materii prawdy historycznej, szczeg\u00f3lnie w narodzie, kt\u00f3ry po II wojnie \u015bwiatowej powinien stanowi\u0107 wz\u00f3r rozliczania si\u0119 z w\u0142asn\u0105 przesz\u0142o\u015bci\u0105. Niestety sytuacja, kt\u00f3r\u0105 dzisiaj obserwujemy, jest dowodem na proces zgo\u0142a odwrotny – im dalej od tragicznych wydarze\u0144 lat 30. i 40. – tym wi\u0119kszy relatywizm. Niemc\u00f3w zast\u0119puj\u0105 nazi\u015bci, a obozy koncentracyjne staj\u0105 si\u0119 faktyczn\u0105 i semantyczn\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105 narodu, na kt\u00f3rego okupowanych ziemiach jedynie sta\u0142y. A kt\u00f3ry nie mia\u0142 z nimi niczego wsp\u00f3lnego.<\/p>\n

Historia to nie kij baseballowy<\/strong><\/p>\n

My\u015bl\u0119, \u017ce problem ten nie dotyczy tylko niemieckich medi\u00f3w, w stosunku do kt\u00f3rych toczy si\u0119 obecnie kilka r\u00f3wnoleg\u0142ych proces\u00f3w, m.in. za pejoratywne ukazania Armii Krajowej w serialu \u201eNasze marki, nasi ojcowie\u201d. \u201ePolskie obozy \u015bmierci\u201d nie s\u0105 r\u00f3wnie\u017c, jakby chcia\u0142o wielu komentator\u00f3w, wynikiem ignorancji historycznej i skr\u00f3tem my\u015blowym. J\u0119zyk tworzy rzeczywisto\u015b\u0107, w kt\u00f3rej \u017cyjemy, a w\u0142a\u015bnie poprzez lekcewa\u017cenie takich – wydawa\u0107 by si\u0119 mog\u0142o – detali, \u015bwiat m\u00f3wi dzisiaj o polskim antysemityzmie i pokrzywdzonych przez nazist\u00f3w Niemcach. A nie odwrotnie. Zawsze warto w takiej sytuacji zada\u0107 dwa proste pytania: dlaczego, skoro za zbrojny podb\u00f3j po\u0142owy Europy i miliony niewinnych ofiar odpowiadaj\u0105 \u201enazi\u015bci\u201d, tramwaje czy kina w okupowanych miastach mia\u0142y przytwierdzone tabliczki \u201eNur f\u00fcr Deutsche\u201d (\u201eTylko dla Niemc\u00f3w\u201d)? Dlaczego, skoro obozy koncentracyjne s\u0105 „Polskie”, nad bram\u0105 do najwi\u0119kszego z nich wisia\u0142 napis „Arbeit Macht Frei”, a nie „Praca czyni wolnym”?<\/p>\n