Cho\u0107 \u015bwiatowa lewica uwa\u017ca Zygmunta Baumana za swojego bohatera i wybitnego my\u015bliciela, nie wyklucza to jednak prawdy o jego przesz\u0142o\u015bci. A z t\u0105 tw\u00f3rca terminu \u201ep\u0142ynnej nowoczesno\u015bci\u201d nigdy si\u0119 nie rozliczy\u0142. Do ko\u0144ca \u017cycia praca dla komunistycznego kontrwywiadu oraz walka zbrojna z antykomunistycznym podziemiem r\u00f3wnie\u017c by\u0142a dla niego \u201ep\u0142ynna\u201d. Co dziwi tym bardziej, \u017ce w swoich ksi\u0105\u017ckach uwielbia\u0142 stawia\u0107 innym wysokie standardy moralne.<\/strong><\/p>\n

Zygmunt Bauman to jedna z tych postaci, kt\u00f3rej \u017cycie stanowi\u0142o przekr\u00f3j geniuszu, grzech\u00f3w, b\u0142\u0119d\u00f3w i iluzji XX wieku. Cho\u0107 zapami\u0119tany zostanie g\u0142\u00f3wnie jako wybitny socjolog, filozof, tw\u00f3rca terminu \u201ep\u0142ynnej nowoczesno\u015bci\u201d i teoretyk postmodernizmu, w Polsce – szczeg\u00f3lnie po jego \u015bmierci – stale powracaj\u0105 pytania o nierozliczon\u0105 komunistyczn\u0105 przesz\u0142o\u015b\u0107. Mo\u017cna powiedzie\u0107, \u017ce nie bez powodu, bo cho\u0107 nie przekre\u015bla ona dorobku naukowego Baumana, on sam nigdy nie potrafi\u0142 stan\u0105\u0107 ze swoim \u017cyciorysem twarz\u0105 w twarz. Zatai\u0142 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z PPR-owskim wywiadem, jak ognia unika\u0142 rozmowy o s\u0142u\u017cbie w Korpusie Bezpiecze\u0144stwa Wewn\u0119trznego oraz Informacji Wojskowej. Walk\u0119 zbrojn\u0105 z antykomunistycznym podziemiem por\u00f3wnywa\u0142 do wsp\u00f3\u0142czesnej walki z terroryzmem, a s\u0142u\u017cb\u0119 szpiegowsk\u0105 nazywa\u0142 \u201epatriotycznym obowi\u0105zkiem\u201d. Chyba w\u0142a\u015bnie ten fakt sprawi\u0142, \u017ce wielu – nawet zachodnich komentator\u00f3w – nazywa\u0142o Baumana \u201eprofesorem z przesz\u0142o\u015bci\u0105\u201d. Jego postawa dziwi\u0142a tym bardziej, \u017ce znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 swoich ksi\u0105\u017cek po\u015bwi\u0119ci\u0142 etyce i moralno\u015bci we wsp\u00f3\u0142czesnym \u015bwiecie. Dlaczego zatem by\u0142 tak wybitnie jednostronny, gdy przychodzi\u0142o do wyci\u0105gni\u0119cia wniosk\u00f3w wobec w\u0142asnych b\u0142\u0119d\u00f3w?
\n\u201ePorz\u0105dny obywatel\u201d Bauman<\/strong><\/p>\n

Zygmunt Bauman urodzi\u0142 si\u0119 w Poznaniu w 1925 roku w \u017cydowskiej rodzinie, kt\u00f3ra we wrze\u015bniu 1939 roku w ostatnim mo\u017cliwym momencie uciek\u0142a przed nacieraj\u0105cymi Niemcami do Zwi\u0105zku Sowieckiego. W\u0142a\u015bnie tam, wspierany ideologicznie przez matk\u0119, wst\u0105pi\u0142 do komunistycznej organizacji m\u0142odzie\u017cowej Komsomo\u0142. Nast\u0119pnie w 1943 roku rozpocz\u0105\u0142 studia, przez kilka miesi\u0119cy sprawuj\u0105c obowi\u0105zki moskiewskiego milicjanta. Wielka historia upomnia\u0142a si\u0119 o niego rok p\u00f3\u017aniej, gdy jeszcze jako 19-latek zosta\u0142 wcielony do 1 Armii Wojska Polskiego, czyli tzw. \u201eberlingowc\u00f3w\u201d, w kt\u00f3rych szeregach przeszed\u0142 szlak bojowy, walcz\u0105c ostatecznie w bitwie o Berlin. Nie by\u0142 jednak jak wielu jego r\u00f3wie\u015bnik\u00f3w tylko trybikiem w militarnej maszynie. Ju\u017c wtedy dostrze\u017cono jego nieprzeci\u0119tny intelekt, proponuj\u0105c wsp\u00f3\u0142prac\u0119 w ramach kontrwywiadu Informacji Wojskowej, zak\u0142adanego pod dyktando radzieckich s\u0142u\u017cb. M\u0142ody Bauman przysta\u0142 na te warunki, przez trzy lata s\u0142u\u017c\u0105c jako agent-informator o pseudonimie \u201eSemjon\u201d. – Te trzy lata by\u0142y cz\u0119\u015bci\u0105 mojej biografii. Bior\u0119 za nie pe\u0142n\u0105 odpowiedzialno\u015b\u0107. W tamtym czasie czu\u0142em, \u017ce to w\u0142a\u015bciwe post\u0119powanie, \u017ce tak nale\u017cy dzia\u0142a\u0107. Niekt\u00f3re wybory w \u017cyciu cz\u0142owieka z perspektywy przesz\u0142o\u015bci zawsze mog\u0105 by\u0107 postrzegane jako z\u0142e. Z t\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0105, \u017ce wtedy tak ich nie odbierali\u015bmy. Gdy mia\u0142em 19 lat nie wiedzia\u0142em tak wiele jak teraz, gdy mam 82 – t\u0142umaczy\u0142 w wywiadzie dla brytyjskiego \u201eGuardiana\u201d.
\nW\u0142a\u015bnie ten, zatajony przez Zygmunta Baumana fragment \u017cyciorysu, wr\u00f3ci\u0142 do debaty publicznej na pocz\u0105tku lat dwutysi\u0119cznych wraz z publikacjami Bogdana Musia\u0142a w \u201eOzonie\u201d i Piotra Gontarczyka w \u201eBiuletynie IPN\u201d. – Zajmowa\u0142em si\u0119 wtedy dzia\u0142alno\u015bci\u0105 kontrwywiadowcz\u0105 – przyzna\u0142 po latach socjolog. – Ka\u017cdy porz\u0105dny obywatel powinien bra\u0107 udzia\u0142 w dzia\u0142alno\u015bci kontrwywiadowczej. To by\u0142a jedyna rzecz, kt\u00f3r\u0105 trzyma\u0142em po dzi\u015b dzie\u0144 w tajemnicy, poniewa\u017c podpisa\u0142em zobowi\u0105zanie, \u017ce tak b\u0119dzie – m\u00f3wi\u0142 \u201eGuardianowi\u201d. Dopytany o to, czy nie oznacza\u0142a ona \u00f3wcze\u015bnie walki z Armi\u0105 Krajow\u0105 oraz podziemiem antykomunistycznym, stwierdzi\u0142, \u017ce \u201eto by\u0142oby od niego wymagane, ale nie pami\u0119ta, czy bra\u0142 udzia\u0142 w podobnych aktywno\u015bciach\u201d. – Siedzia\u0142em g\u0142\u00f3wnie za biurkiem. Czy moje czyny mia\u0142y jakie\u015b negatywne konsekwencje dla innych? By\u0142em cz\u0119\u015bci\u0105 o wiele szerszego zjawiska, oczywi\u015bcie wszystko co robi cz\u0142owiek ma swoje konsekwencje – odpar\u0142 w rozmowie z brytyjsk\u0105 dziennikark\u0105. Jak wskazuj\u0105 ujawnione po latach dokumenty, Zygmunt Bauman k\u0142ama\u0142. Jego czyny mia\u0142y realne konsekwencje, a pracowa\u0142 nie tylko z nosem w dokumentach.
\nWalka z antykomunistycznym \u201eterroryzmem\u201d<\/strong>
\nJu\u017c w czerwcu 1945 roku Bauman da\u0142 si\u0119 pozna\u0107 jako zaanga\u017cowany ideolog oraz \u017co\u0142nierz. Najpierw mianowano go na funkcj\u0119 zast\u0119pcy ds. polityczno-wychowawczych w Korpusie Bezpiecze\u0144stwa Wewn\u0119trznego, nast\u0119pnie s\u0142u\u017cy\u0142 jako starszy instruktor. Nie by\u0142a to jednak – jakby chcia\u0142 sam Bauman – patriotyczna \u201ewewn\u0119trzna armia\u201d, kt\u00f3ra zajmowa\u0142a si\u0119 \u201ewalk\u0105 z terroryzmem\u201d. KBW to politycznie zaanga\u017cowana jednostka, kt\u00f3ra walczy\u0142a zbrojnie g\u0142\u00f3wnie z \u00f3wczesnym zakonspirowanym podziemiem, czyli \u017bo\u0142nierzami Wykl\u0119tymi. Po sze\u015bciu miesi\u0105cach przysz\u0142y dalsze decyzje o zaanga\u017cowaniu si\u0119 w budow\u0119 polskiego komunizmu, czyli wst\u0105pienie do Polskiej Partii Robotniczej, praca starszego wyk\u0142adowcy w Samodzielnym Pu\u0142ku Szkolnym KBW, a nast\u0119pnie na Wydziale Wyszkolenia Politycznego Zarz\u0105du Polityczno-Wychowawczego KBW, nad kt\u00f3rym kierownictwo przej\u0105\u0142 10 lutego 1948. Jego \u017cyciorys, przynajmniej do 16 marca 1953 roku, gdy zosta\u0142 zwolniony z pe\u0142nionych funkcji, to drabina awans\u00f3w i litania pochwa\u0142 prze\u0142o\u017conych. Po mianowaniu Baumana szefem Odzia\u0142y Propagandy i Agitacji w Zarz\u0105dzie Politycznym KBW, w tajnym rozkazie z listopada 1950 roku argumentuj\u0105cym ten przydzia\u0142 czytamy: \u201e**Jako Szef Wydzia\u0142u Pol-Wych operacji bierze udzia\u0142 w walce z bandami. Przez 20 dni dowodzi\u0142 grup\u0105, kt\u00f3ra wyr\u00f3\u017cni\u0142a si\u0119 schwytaniem wielkiej ilo\u015bci bandyt\u00f3w. Odznaczony Krzy\u017cem Walecznych**\u201d.<\/p>\n

Nie trzeba by\u0107 wybitnym historykiem, aby rozumie\u0107, co w komunistycznej nomenklaturze oznacza\u0142a \u201ewalka z bandami\u201d. Za siedzenie przy biurku i prac\u0119 ideologiczn\u0105 nie dostaje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c Krzy\u017ca Walecznych. Major Zygmunt Bauman by\u0142 zatem w oczach swoich prze\u0142o\u017conych nie tylko cz\u0142owiekiem intelektu, ale r\u00f3wnie\u017c czynu. W notatkach podkre\u015blano jego zaanga\u017cowanie: \u201eWyr\u00f3\u017cnia si\u0119 nieprzeci\u0119tnymi zdolno\u015bciami zar\u00f3wno w przyswajaniu sobie wiedzy, jak i w umiej\u0119tno\u015bciach propagandowych i agitacyjnych. W zagadnieniach politycznych zajmuje bardzo prawid\u0142owe stanowisko. Bardzo wnikliwy i spostrzegawczy w analizie politycznej, szczeg\u00f3lnie czujny na b\u0142\u0119dy ideologiczne\u201d – czytamy w tajnym raporcie KBW. Z czego wynika\u0142a owa gorliwo\u015b\u0107 p\u00f3\u017aniejszego socjologa? By\u0107 mo\u017ce jaka\u015b cz\u0119\u015b\u0107 odpowiedzi na to pytanie znajduje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w komunistycznych raportach. Poniewa\u017c ojciec Baumana by\u0142 \u017cydowskim kupcem, swoj\u0105 gorliwo\u015bci\u0105 musia\u0142 on prze\u0142amywa\u0107 niech\u0119\u0107 podw\u0142adnych. \u201ePot\u0119pia syjonistyczne pogl\u0105dy ojca i odwi\u00f3d\u0142 go od zamiaru emigracji. (Matka jest cz\u0142onkiem PZPR, aktywistk\u0105, pracuje w WSS jako inspektor. R\u00f3wnie\u017c w ZSRR by\u0142a aktywistk\u0105). Zdrowo przyjmuje krytyk\u0119. W samokrytyce i czujno\u015bci nieco przesadny, w czym niew\u0105tpliwie wyra\u017ca si\u0119 poczucie ci\u0119\u017caru swego pochodzenia klasowego\u201d – czytamy w dokumencie z 1950 roku. Owa samokrytyka zawiod\u0142a Baumana tak daleko, \u017ce wbrew woli ojca i z w\u0142asnej inicjatywy wyst\u0105pi\u0142 o przekazanie partii \u201esumy powsta\u0142ej z praw rodzic\u00f3w do spadku rodzinnego w postaci cz\u0119\u015bci domu\u201d. Ze wzgl\u0119du na niewielk\u0105 kwot\u0119 spadku, partia jego starania odrzuci\u0142a. On sam po latach, ju\u017c jako wyk\u0142adowca Uniwersytetu Warszawskiego, zosta\u0142 w marcu 1968 ofiar\u0105 antysemickich czystek, w wyniku kt\u00f3rych emigrowa\u0142 z rodzin\u0105 do Izraela, a nast\u0119pnie do Wielkiej Brytanii, w kt\u00f3rej sp\u0119dzi\u0142 reszt\u0119 swojego \u017cycia.
\nD\u0142ugi cie\u0144 przesz\u0142o\u015bci<\/strong>
\nKto\u015b, kto przeczyta skr\u00f3cony \u017cyciorys m\u0142odo\u015bci Zygmunta Baumana nie bez racji mo\u017ce zapyta\u0107, czym r\u00f3\u017cni\u0142 si\u0119 on od setek wybitnych polskich intelektualist\u00f3w, kt\u00f3rzy w latach 40. i 50. dali si\u0119 uwie\u015b\u0107 czarowi komunizmu? Przecie\u017c peany na cze\u015b\u0107 J\u00f3zefa Stalina pisa\u0142a m.in. Wis\u0142awa Szymborska, w \u201ebudowie socjalizmu\u201d czynny udzia\u0142 brali Czes\u0142aw Mi\u0142osz i Leszek Ko\u0142akowski. Czy niespe\u0142na 10 lat s\u0142u\u017cby w armii i kontrwywiadzie dyskredytuje p\u00f3\u017aniejsze dokonania Baumana? A mo\u017ce to, \u017ce przez 20 lat by\u0142 z przekonania komunist\u0105? Do historii nie przejdzie przecie\u017c jego postawa ideowa w Korpusie Bezpiecze\u0144stwa Wewn\u0119trznego, ale to, co zrobi\u0142 dla \u015bwiatowej socjologii i filozofii. Nawet je\u015bli kto\u015b nie zgadza si\u0119 z jego diagnozami globalizacji, nowoczesno\u015bci i ponowoczesno\u015bci. My\u015bl\u0119, \u017ce taka optyka sprawy cho\u0107 wygodna ze strony \u015brodowisk lewicowo-liberalnych, wobec kt\u00f3rych Bauman do ko\u0144ca \u017cycia by\u0142 wierny, nie oddaje sprawiedliwo\u015bci ludziom, kt\u00f3rych swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015bci\u0105 skrzywdzi\u0142. I nie chodzi nawet o prawicowe uniesienia, pi\u0119tnowanie i lustrowanie po wsze czasy ka\u017cdego, kt\u00f3ry skala\u0142 si\u0119 ideowo PPR-em i PZPR-em. Rzeczy dotyczy przedziwnej jak na cz\u0142owieka, kt\u00f3ry uwielbia\u0142 moralizowa\u0107 amnezji odno\u015bnie w\u0142asnej przesz\u0142o\u015bci. Oraz niech\u0119ci do nazwania rzeczy po imieniu.
\nBauman do ostatnich dni m\u00f3wi\u0142 bowiem, \u017ce jako m\u0142ody cz\u0142owiek nie rozumia\u0142 w pe\u0142ni tego, co robi\u0142. W tym samym czasie inni m\u0142odzi ludzie gin\u0119li w powstaniu warszawskim, w ob\u0142awach sowieckich agent\u00f3w, urz\u0105dzanych razem z \u017co\u0142nierzami KWB. W wielu z nich Bauman r\u00f3wnie\u017c bra\u0142 udzia\u0142. Z broni\u0105, a nie pi\u00f3rem w r\u0119ku. – Przed wojn\u0105 Polska by\u0142a bardzo zacofanym krajem […] je\u015bli si\u0119 spojrza\u0142o na obecne w\u00f3wczas w Polsce spektrum polityczne, partia komunistyczna obiecywa\u0142a najlepsze rozwi\u0105zanie. Jej program polityczny najlepiej pasowa\u0142 do problem\u00f3w, przed jakimi sta\u0142a Polska. By\u0142em ca\u0142kowicie oddany. Idee komunistyczne by\u0142y po prostu kontynuacj\u0105 o\u015bwiecenia – przekonywa\u0142 w wywiadzie z 2007 roku. Nie czu\u0142 ci\u0119\u017caru winy, bagatelizowa\u0142 swoje zaanga\u017cowanie, nie widzia\u0142 \u017cadnego powodu do wyt\u0142umaczenia si\u0119 z przesz\u0142o\u015bci uwa\u017caj\u0105c ataki na jego osob\u0119 za \u201egr\u0119 polityczn\u0105 Lecha i Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skich\u201d. – Nigdy nie ukrywa\u0142em, \u017ce jestem socjalist\u0105. By\u0142em lewicowcem, jestem lewicowcem i umr\u0119 lewicowcem. Przynajmniej tak\u0105 mam nadziej\u0119. Dlatego przez dyskredytowanie mnie, [prawica – przyp. M.M.] s\u0105dzi, \u017ce zdyskredytuje r\u00f3wnie\u017c idea\u0142y lewicowe w Polsce – m\u00f3wi\u0142 w rozmowie z \u201eGuardianem\u201d. Problem Zygmunta Baumana polega\u0142 jednak na tym, \u017ce prawica walczy\u0142a nie tyle z jego pogl\u0105dami, co czynami. Tymi dokonanymi jako major jednostek morduj\u0105cych \u017bo\u0142nierzy Wykl\u0119tych oraz jako agent kontrwywiadu ps. \u201eSemjon\u201d. To chyba nie s\u0105 idea\u0142y lewicy.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Cho\u0107 \u015bwiatowa lewica uwa\u017ca Zygmunta Baumana za swojego bohatera i wybitnego my\u015bliciela, nie wyklucza to jednak prawdy o jego przesz\u0142o\u015bci. A z t\u0105 tw\u00f3rca terminu \u201ep\u0142ynnej nowoczesno\u015bci\u201d nigdy si\u0119 nie rozliczy\u0142. Do ko\u0144ca \u017cycia praca dla komunistycznego kontrwywiadu oraz walka zbrojna z antykomunistycznym podziemiem r\u00f3wnie\u017c by\u0142a dla niego \u201ep\u0142ynna\u201d. Co dziwi tym bardziej, \u017ce w swoich ksi\u0105\u017ckach uwielbia\u0142 stawia\u0107 innym wysokie standardy moralne. Zygmunt Bauman to jedna z tych postaci, kt\u00f3rej \u017cycie stanowi\u0142o przekr\u00f3j geniuszu, grzech\u00f3w, b\u0142\u0119d\u00f3w i iluzji XX wieku. Cho\u0107 zapami\u0119tany zostanie g\u0142\u00f3wnie jako wybitny socjolog, filozof, tw\u00f3rca terminu \u201ep\u0142ynnej nowoczesno\u015bci\u201d i teoretyk postmodernizmu, w Polsce – szczeg\u00f3lnie po jego \u015bmierci – stale powracaj\u0105 pytania o nierozliczon\u0105 komunistyczn\u0105 przesz\u0142o\u015b\u0107. Mo\u017cna powiedzie\u0107, \u017ce nie bez powodu, bo cho\u0107 nie przekre\u015bla ona dorobku naukowego Baumana, on sam nigdy nie potrafi\u0142 stan\u0105\u0107 ze swoim \u017cyciorysem twarz\u0105 w twarz. Zatai\u0142 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":1712,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[177,256,31],"tags":[562],"class_list":["post-1711","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-historia-2","category-polityka","category-publicystyka","tag-zygmunt-bauman"],"yoast_head":"\n