Inicjatorem operacji Ostra Brama by\u0142 cichociemny mjr Maciej Kalenkiewicz, \u201eKotwicz\u201d, dow\u00f3dca Nadnieme\u0144skiego Zgrupowania Okr\u0119gu Nowogr\u00f3dzkiego AK (i\u00a0pomys\u0142odawca zrzut\u00f3w skoczk\u00f3w do Polski). Plan by\u0142 ambitny. W\u00a0ramach akcji Burza zamierzano za pomoc\u0105 si\u0142 w\u0142asnych AK wyzwoli\u0107 Wilno z\u00a0r\u0105k niemieckich, zanim do miasta wkrocz\u0105 oddzia\u0142y Armii Czerwonej. Gdyby taki scenariusz uda\u0142o si\u0119 zrealizowa\u0107, polskie wojsko mog\u0142oby wobec nacieraj\u0105cych Sowiet\u00f3w przyj\u0105\u0107 rol\u0119 gospodarza, akcentuj\u0105c swoje prawo do przej\u0119tych ziem.<\/p>\n
Na Wilno mia\u0142y uderzy\u0107 si\u0142y okr\u0119g\u00f3w: Nowogr\u00f3dzkiego i\u00a0Wile\u0144skiego AK, atakuj\u0105c od po\u0142udniowego wschodu i\u00a0wschodu. Zamierzano mo\u017cliwie najszybciej odbi\u0107 centrum miasta. Wed\u0142ug pierwotnego planu zak\u0142adano, \u017ce manewr taki b\u0119dzie mo\u017cliwy g\u0142\u00f3wnie za spraw\u0105 strategicznego wycofania si\u0119 Wehrmachtu. Hitler przewidzia\u0142 jednak inny scenariusz dla Wilna, zamieniaj\u0105c je w\u00a0twierdz\u0119 bronion\u0105 przez 17-tysi\u0119czny garnizon. Strefa ufortyfikowana (Fester Platz) stanowi\u0142a cel nie do zdobycia dla si\u0142 polskich. W\u00a0toku walk niemieckie odzia\u0142y zosta\u0142y jeszcze wzmocnione przez zrzut kilkuset spadochroniarzy.<\/p>\n
Rozkaz do uderzenia 7 lipca rano wyda\u0142 pp\u0142k Aleksander Krzy\u017canowski, \u201eWilk\u201d, dow\u00f3dca Okr\u0119gu Wile\u0144skiego AK. Wcze\u015bniej napisa\u0142: \u201eWalk\u0105 \u017co\u0142nierza polskiego musimy zadokumentowa\u0107 (\u2026) nienaruszalno\u015b\u0107 ziem p\u00f3\u0142nocno-wschodnich Rzeczpospolitej Polskiej\u201d. Operacja zosta\u0142a znacznie przyspieszona ze wzgl\u0119du na wcze\u015bniejsze ni\u017c si\u0119 spodziewano natarcie sowieckie. \u017bo\u0142nierze Krzy\u017canowskiego walczyli zatem nie tylko z\u00a0niemieckim garnizonem, ale r\u00f3wnie\u017c z\u00a0czasem. W\u00a0przypadku wyzwolenia Wilna przez Armi\u0119 Czerwon\u0105 ca\u0142a operacja okaza\u0142aby si\u0119 bezcelowa. Niestety, ze wzgl\u0119du na po\u015bpiech do pierwszego ataku ruszy\u0142o tylko jedno z\u00a0trzech zgrupowa\u0144 partyzanckich, dlatego pocz\u0105tkowe si\u0142y AK okaza\u0142y si\u0119 do\u015b\u0107 skromne: liczy\u0142y ok. 4\u00a0tys. \u017co\u0142nierzy z\u00a0mo\u017adzierzami i\u00a0granatnikami oraz dwoma dzia\u0142kami przeciwpancernymi. \u0141\u0105cznie w\u00a0ca\u0142ej operacji, uwzgl\u0119dniaj\u0105c dywersj\u0119 oraz zak\u0142\u00f3canie linii zaopatrzenia, wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 niespe\u0142na 13\u00a0tys. \u017co\u0142nierzy AK.<\/p>\n
Niemal r\u00f3wnocze\u015bnie z\u00a0atakiem Polak\u00f3w w\u00a0kierunku lewobrze\u017cnym do szturm ruszyli Sowieci. Ich si\u0142y przewy\u017csza\u0142y ponad 10-krotnie liczebno\u015b\u0107 oddzia\u0142\u00f3w AK: ponad 100\u00a0tys. \u017co\u0142nierzy, kilkaset czo\u0142g\u00f3w i\u00a0woz\u00f3w bojowych wspartych lotnictwem i\u00a0artyleri\u0105. Chaos pierwszych godzin operacji Ostra Brama wzmacnia\u0142o sp\u00f3\u017anione otrzymanie rozkaz\u00f3w rozpocz\u0119cia dzia\u0142a\u0144 zbrojnych przez zakonspirowany w\u00a0mie\u015bcie garnizon AK. Pomimo tego polskie oddzia\u0142y zdo\u0142a\u0142y w\u0142asnymi si\u0142ami opanowa\u0107 lewobrze\u017cn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 miasta, na prawy brzeg ruszaj\u0105c do ataku razem z\u00a0Armi\u0105 Czerwon\u0105. Podczas walk jednostki AK stawia\u0142y czo\u0142a nie tylko obronie niemieckiej, ale r\u00f3wnie\u017c litewskiemu Waffen-SS oraz \u0142otewskiej, litewskiej i\u00a0rosyjskiej partyzantce, z\u00a0kt\u00f3r\u0105 zawieszenie broni podpisano dopiero po wkroczeniu do miasta Armii Czerwonej.<\/p>\n
![\"Jaros\u0142aw](\"http:\/\/dziwnawojna.pl\/wp-content\/uploads\/2016\/05\/Zrzut-ekranu-2016-05-05-o-14.18.21.jpg\")
<\/a><\/p>\nJaros\u0142aw Krysik, Marek Sobczak, Tadeusz Zawadzki\/Polityka<\/p>\n<\/div>\n
Krwawe walki o\u00a0ka\u017cd\u0105 ulic\u0119 Wilna trwa\u0142y do 13 lipca, kiedy to pchor. Jerzy Jensch, \u201eKrepdeszyn\u201d, z\u00a0cz\u0119\u015bci\u0105 swojego plutonu zlikwidowa\u0142 niemieckie stanowisko ckm na G\u00f3rze Zamkowej i\u00a0opanowa\u0142 Zamek Gedymina. Wraz z\u00a0kpr. Arturem Rychterem, \u201eZanem\u201d, ok. godz. 11 zawiesili na g\u00f3ruj\u0105cej nad miastem baszcie bia\u0142o-czerwon\u0105 flag\u0119, kt\u00f3ra ju\u017c po godzinie zosta\u0142a zast\u0105piona flag\u0105 ZSRR. W\u00a0nocy poprzedzaj\u0105cej przej\u0119cie centrum ruszy\u0142a do odwrotu cz\u0119\u015b\u0107 garnizonu niemieckiego dowodzona przez komendanta gen. Reinera Stahela. Wycofuj\u0105cy si\u0119 \u017co\u0142nierze Wehrmachtu (ok. 3\u00a0tys.) starli si\u0119 w\u00a0krwawej bitwie pod Krawczunami ze zgrupowaniem AK mjr Mieczys\u0142awa Potockiego, \u201eW\u0119gielnego\u201d. Podczas operacji Ostra Brama straty AK wynios\u0142y ok. 500 poleg\u0142ych i\u00a01\u00a0tys. rannych.<\/p>\n
Zar\u00f3wno bitwa o\u00a0Wilno, przeprowadzona w\u00a0ramach operacji Ostra Brama, oraz ca\u0142a akcja Burza mia\u0142y charakter lokalnego antyniemieckiego powstania, poprzedzaj\u0105cego wybuch powstania warszawskiego.<\/p>\n
Ju\u017c po spacyfikowaniu niemieckich niedobitk\u00f3w, 17 lipca p\u0142k Aleksander Krzy\u017canowski zosta\u0142 zaproszony na rozmowy do gen. Iwana Czerniachowskiego, dow\u00f3dcy 3. Frontu Bia\u0142oruskiego. Rzekomo miano omawia\u0107 utworzenie z\u00a0\u017co\u0142nierzy AK oddzia\u0142\u00f3w Wojska Polskiego przy Armii Czerwonej. Na spotkaniu, w\u00a0kt\u00f3rym uczestniczy\u0142 r\u00f3wnie\u017c cichociemny mjr Teodor Cetys, nie ustalono niczego konkretnego. Zamiast tego polska delegacja zosta\u0142a aresztowana. Oddzia\u0142y AK, rozlokowane wok\u00f3\u0142 Puszczy Rudnickiej na czas oczekiwania na efekt rozm\u00f3w, cz\u0119\u015bciowo rozpierzch\u0142y si\u0119 i\u00a0by\u0142y wy\u0142apywane metodycznie przez NKWD. Pomimo to prawie 6\u00a0tys. polskich \u017co\u0142nierzy przebi\u0142o si\u0119 do Polski centralnej, kontynuuj\u0105c dzia\u0142ania zbrojne. Ci, kt\u00f3rzy zostali internowani, otrzymali propozycj\u0119 wst\u0105pienia do armii Berlinga. Wobec licznych odm\u00f3w resztki oddzia\u0142\u00f3w AK walcz\u0105cych w\u00a0operacji Ostra Brama zosta\u0142y przetransportowane do Ka\u0142ugi, gdzie ostatni \u017co\u0142nierze do 1947\u00a0r. pracowali w\u00a0batalionach roboczych Armii Czerwonej przy wyr\u0119bie drzew. Oficerowie zostali wywiezieni do wi\u0119zienia w\u00a0Riazaniu, z\u00a0kt\u00f3rego wielu ju\u017c nie wr\u00f3ci\u0142o.<\/p>\n
Poniewa\u017c operacja Ostra Brama nie by\u0142a uzgodniona z\u00a0aliantami i\u00a0nie zgadza\u0142a si\u0119 z\u00a0koncepcj\u0105 granic powojennych Wielkiej Tr\u00f3jki, minister informacji Wielkiej Brytanii Brendan Bracken ob\u0142o\u017cy\u0142 informacje z\u00a0ni\u0105 zwi\u0105zane cenzur\u0105 prewencyjn\u0105. Pomys\u0142odawca operacji Maciej Kalenkiewicz zgin\u0105\u0142 w\u00a0walce z\u00a0Rosjanami 21 sierpnia 1944\u00a0r. Dow\u00f3dca operacji Ostra Brama Aleksander Krzy\u017canowski zmar\u0142 na gru\u017alic\u0119 w\u00a0wi\u0119zieniu UB na Mokotowie w\u00a01951\u00a0r.<\/p>\n
***<\/strong><\/p>\n Wi\u0119cej o\u00a0spadochroniarzach Armii Krajowej., m.in. sylwetki Adolfa Pilcha, Boles\u0142awa Kontryma, El\u017cbiety Zawackiej, Jana Piwnika i\u00a0innych, w\u00a0Pomocniku Historycznym POLITYKI \u201eCichociemni\u201d<\/a>.\u00a0<\/strong>Mo\u017cna go kupi\u0107 w\u00a0kioskach oraz w sklepie POLITYKI<\/a>.<\/p>\n