\u2013 Czasami czuj\u0119, \u017ce rozmawiam przez telefon, kt\u00f3ry nagle zaczyna strasznie piszcze\u0107. D\u017awi\u0119k narasta i kiedy chc\u0119 go od\u0142o\u017cy\u0107, nagle s\u0142uchawka przykleja mi si\u0119 do ucha \u2013 opowiada o swoich koszmarach Karolina. Nie widzi od dziecka.<\/strong><\/p>\n Cho\u0107 na co dzie\u0144 rzadko mamy kontakt z niewidomymi, gdyby zdecydowali si\u0119 zamieszka\u0107 razem, mogliby za\u0142o\u017cy\u0107 miasto wielko\u015bci Rzeszowa. Co prawda dok\u0142adna liczba os\u00f3b, kt\u00f3re utraci\u0142y wzrok, nie jest znana, jednak wed\u0142ug szacunk\u00f3w Polskiego Zwi\u0105zku Niewidomych mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 o oko\u0142o 150 tysi\u0105cach przypadk\u00f3w w naszym kraju.<\/p>\n Mimo skali zjawiska nasza wiedza o ociemnia\u0142ych jest znikoma. Bardzo cz\u0119sto zadowalamy si\u0119 przekazywanymi bezrefleksyjnie plotkami o \u015bwietnym s\u0142uchu czy dotykaniu twarzy w celu rozpoznania osoby. Podczas rozmowy ze znajomymi zdecydowa\u0142em si\u0119 poruszy\u0107 ten temat. Co ciekawe, zanim na dobre zacz\u0119li\u015bmy dyskusj\u0119, szybko pad\u0142o pytanie, kt\u00f3re zupe\u0142nie zbi\u0142o nas z tropu. \u2013 Je\u015bli nie widzi si\u0119 od urodzenia, nie wie, co to \u015bwiat\u0142o i obrazy, w jaki spos\u00f3b w og\u00f3le mo\u017cna \u015bni\u0107?<\/p>\n Postanowi\u0142em zasi\u0119gn\u0105\u0107 informacji u \u017ar\u00f3d\u0142a. Po tygodniu by\u0142em ju\u017c um\u00f3wiony w krakowskim Specjalnym O\u015brodku Szkolno-Wychowawczym, kt\u00f3ry \u0142\u0105czy w sobie technikum i szko\u0142\u0119 muzyczn\u0105 dla os\u00f3b niewidomych. Podczas licznych rozm\u00f3w dowiedzia\u0142em si\u0119 m.in. dlaczego ociemnia\u0142e dzieci nie lubi\u0105 maskotek, jak je\u017adzi\u0107 na rowerze nie widz\u0105c, na czym polega gra w „\u015blep\u0105 pi\u0142k\u0119” i co to znaczy, \u017ce g\u0142os bliskiej osoby mo\u017ce by\u0107 jak biszkopt i \u015bpiew wr\u00f3bli.<\/p>\n Telefon przyklejony do ucha<\/strong><\/p>\n Dla os\u00f3b ze zdrowym wzrokiem oczywistym jest, \u017ce sny traktuje si\u0119 jako zjawisko g\u0142\u00f3wnie wizualne. Cho\u0107 w co drugim \u015bnie spotykamy si\u0119 r\u00f3wnie\u017c z wra\u017ceniami d\u017awi\u0119kowymi, tylko jeden procent ludzi \u015bni tak\u017ce o bod\u017acach smakowych, dotykowych lub w\u0119chowych. To w\u0142a\u015bnie dominacja bod\u017ac\u00f3w wzrokowych w codziennym \u017cyciu sprawia, \u017ce trudno nam sobie wyobrazi\u0107 sen bez obraz\u00f3w. W tym miejscu samo nasuwa si\u0119 pytanie \u2013 co podczas snu „widzi” osoba niewidoma?<\/p>\n W tej kwestii wszyscy moi rozm\u00f3wcy byli zgodni \u2013 Za ka\u017cdym razem s\u0105 to wszelkiego rodzaju d\u017awi\u0119ki. Rozmowy ze znajomymi, sytuacje prze\u017cyte w ci\u0105gu dnia czy poczucie bycia w jakim\u015b miejscu \u2013 odpowiada Piotr, kt\u00f3ry utraci\u0142 wzrok jako siedmioletnie dziecko. \u2013 Z czasem twarze i obrazy si\u0119 zacieraj\u0105, ludzie zostaj\u0105 tacy, jak si\u0119 ich zapami\u0119ta\u0142o \u2013 dodaje. \u2013 Bardzo cz\u0119sto wydaje mi si\u0119, \u017ce chodz\u0119 bez laski, zupe\u0142nie swobodnie i normalnie \u2013 m\u00f3wi Milena, uczennica tutejszego technikum.<\/p>\n Kiedy zapyta\u0142em 17-letni\u0105 Karolin\u0119 niewidom\u0105 od urodzenia, jakie znaczenie maj\u0105 dla niej sny, nie mog\u0142a ukry\u0107 entuzjazmu. \u2013 Uwielbiam je, nie wyobra\u017cam sobie bez nich \u017cycia. Nawet kiedy mam koszmary, potrafi\u0119 si\u0119 z tego cieszy\u0107. Od jakiego\u015b czasu prowadz\u0119 sennik \u2013 m\u00f3wi. Cho\u0107 wed\u0142ug bada\u0144 profesora Craiga Hurovitza z Uniwersytetu w Hartford (USA) wi\u0119kszo\u015b\u0107 koszmar\u00f3w niewidomych dotyczy k\u0142opot\u00f3w ze \u015brodkami lokomocji, du\u017co w tej kwestii zale\u017cy od wieku i do\u015bwiadczenia. Milena twierdzi, \u017ce w jej przypadku s\u0105 to najcz\u0119\u015bciej nieprzyjemne, powtarzaj\u0105ce si\u0119 d\u017awi\u0119ki. Karolina dodaje do tego \u2013 Czasami czuj\u0119, \u017ce rozmawiam przez telefon, kt\u00f3ry nagle zaczyna strasznie piszcze\u0107. D\u017awi\u0119k narasta i kiedy chc\u0119 go od\u0142o\u017cy\u0107, nagle s\u0142uchawka przykleja mi si\u0119 do ucha.<\/p>\n Nieco inaczej sny wygl\u0105daj\u0105 u Szymona, kt\u00f3ry niedawno sko\u0144czy\u0142 20 lat, ale wzrok straci\u0142 dopiero jako nastolatek. \u2013 Wszystko jest jak w filmie w wysokiej rozdzielczo\u015bci, ale zawsze s\u0105 to miejsca, kt\u00f3re widzia\u0142em, ludzie kt\u00f3rych pami\u0119tam. Bywa te\u017c, \u017ce g\u0142osy mieszaj\u0105 si\u0119 z twarzami \u2013 u\u015bci\u015bla. By\u0107 mo\u017ce t\u0119 kwesti\u0119 najlepiej uj\u0119\u0142a pedagog, z kt\u00f3r\u0105 rozmawia\u0142em mi\u0119dzy wywiadami. \u2013 Niewidomi \u015bni\u0105c nie widz\u0105, ale wiedz\u0105 i to jest podstawowa r\u00f3\u017cnica \u2013 powiedzia\u0142a.<\/p>\n To co na pocz\u0105tku wyda\u0142o mi si\u0119 dziwne, to fakt, \u017ce ka\u017cda z zapytanych os\u00f3b podkre\u015bla\u0142a realizm sn\u00f3w i brak tak obecnego u widz\u0105cych „fantazjowania”. Dopiero podczas wywiadu z Milen\u0105, kiedy na\u015bladowa\u0142a trudne do powt\u00f3rzenia melodie zapami\u0119tane po przebudzeniu, zrozumia\u0142em, \u017ce problem jest tylko pozorny. Trudno, aby osobom kt\u00f3re nie widz\u0105, \u015bni\u0142y si\u0119 nigdy nieodwiedzone miejsca. Zamiast tego s\u0142ysz\u0105 przedziwne, tylko im znane d\u017awi\u0119ki.<\/p>\n Biszkopt i \u015bpiew wr\u00f3bla<\/strong><\/p>\n Rozmawiaj\u0105c z osob\u0105 niewidom\u0105, w\u0142a\u015bciwie nie da si\u0119 przej\u015b\u0107 oboj\u0119tnie obok tematu d\u017awi\u0119k\u00f3w i muzyki. Na samym pocz\u0105tku warto jednak rozwia\u0107 pewien popularny mit. Trac\u0105c wzrok wcale nie zyskuje si\u0119 w zamian „s\u0142uchu absolutnego”. Oczywi\u015bcie, je\u015bli kora wzrokowa nie jest u\u017cywana, m\u00f3zg wykorzystuje wolny potencja\u0142 w inny spos\u00f3b, np. obni\u017caj\u0105c pr\u00f3g wra\u017cliwo\u015bci na bod\u017ace d\u017awi\u0119kowe. Nie odbywa si\u0119 to jednak w spos\u00f3b automatyczny. Lepszy s\u0142uch os\u00f3b niewidomych to w g\u0142\u00f3wnej mierze efekt wieloletnich zaj\u0119\u0107 i \u0107wicze\u0144 z orientacji w przestrzeni, kt\u00f3re odbywaj\u0105 si\u0119 obowi\u0105zkowo we wszystkich o\u015brodkach szkolno-wychowawczych.<\/p>\n Karolina twierdzi, \u017ce dzi\u0119ki tym lekcjom z biegiem czasu mo\u017cna coraz precyzyjniej ocenia\u0107 wielko\u015b\u0107 pomieszcze\u0144 po ich akustyce. Monika natomiast tak dobrze orientuje si\u0119 w przestrzeni, \u017ce podczas wakacji sp\u0119dzanych na wsi je\u017adzi na rowerze po przydomowym ogr\u00f3dku. \u2013 Nie wiem jak to wyt\u0142umaczy\u0107, po prostu znam teren, wiem gdzie co le\u017cy i mog\u0119 swobodnie je\u017adzi\u0107. Czasami pomaga mlaskanie albo gwizd. Wtedy d\u017awi\u0119k odbija si\u0119 od przeszkody \u2013 m\u00f3wi. Gdy zaczynam pyta\u0107 o muzyk\u0119, nikt nie ma w\u0105tpliwo\u015bci \u2013 po prostu nie da si\u0119 bez niej \u017cy\u0107. Szymon stroi fortepiany, Milena i Monika chcia\u0142yby gra\u0107 na organach w ko\u015bciele, Karolina nastawia budzik na swoje ulubione audycje radiowe. Cho\u0107 prawie wszyscy s\u0142yszeli o niewidomych muzykach, ma\u0142o kto wie, jak bardzo utrudnione maj\u0105 zadanie. \u2013 Prosz\u0119 sobie wyobrazi\u0107, \u017ce ka\u017cdego utworu trzeba uczy\u0107 si\u0119 na pami\u0119\u0107. Zapis nutowy w braille’u jest dos\u0142owny, poza tym ci\u0119\u017cko gra\u0107 na pianinie i jedn\u0105 d\u0142oni\u0105 \u015bledzi\u0107 melodi\u0119. Pono\u0107 niekt\u00f3rzy piani\u015bci omijaj\u0105 to „czytaj\u0105c” nuty nosem \u2013 \u017cartuje Piotr.<\/p>\n Poczu\u0107 pi\u0119kno<\/strong><\/p>\n Kilka dni przed wywiadami, kiedy my\u015bla\u0142em o pytaniach, pewna rzecz wyda\u0142a mi si\u0119 szczeg\u00f3lnie frapuj\u0105ca. Poza snami istnieje jeszcze jedna kategoria, kt\u00f3ra w ogromny spos\u00f3b zwi\u0105zana jest z obrazem \u2013 pi\u0119kno. Czy przedmiot, kt\u00f3rego si\u0119 nie widzia\u0142o, mo\u017ce budzi\u0107 zachwyt? Jak „ogl\u0105da” si\u0119 dzie\u0142a sztuki? Kiedy kobieta albo m\u0119\u017cczyzna jest atrakcyjny?<\/p>\n \u2013 Skomplikowane melodie s\u0105 pi\u0119kne, ale nie przepadam za oper\u0105. Podobne g\u0142osy trudno rozpozna\u0107 i tworzy si\u0119 chaos \u2013 m\u00f3wi Karolina. Je\u015bli chodzi o przedmioty, prawie ka\u017cdy jako pi\u0119kne okre\u015bla\u0142 surowe, twarde obiekty o regularnych kszta\u0142tach, np. korale. Co ciekawe, podobne preferencje wyst\u0119puj\u0105 u niewidomych dzieci, kt\u00f3re instynktownie odsuwaj\u0105 r\u0119ce od maskotek. Trudno si\u0119 dziwi\u0107 \u2013 to, co dla nas jest weso\u0142ym misiem, dla ociemnia\u0142ych stanowi ci\u0119\u017cki do okre\u015blenia kawa\u0142ek pluszu. W tym kontek\u015bcie bowiem widzie\u0107 to rozpozna\u0107 przedmiot poprzez dotykanie jego charakterystycznych fragment\u00f3w.<\/p>\n Pi\u0119kne, przynajmniej dla dziewcz\u0105t, wydaj\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c zapachy. \u2013 Kocham perfumy \u2013 wyznaje Milena, wymieniaj\u0105c swoje ulubione marki. \u2013 Zapachy kojarz\u0105 mi si\u0119 z miejscami i bliskimi lud\u017ami \u2013 dodaje. Monika twierdzi, \u017ce nie ma niczego dziwnego, w dopatrywaniu si\u0119 pi\u0119kna w intryguj\u0105cych aromatach \u2013 Cz\u0119sto w ten spos\u00f3b mo\u017cna pozna\u0107 dobrego cz\u0142owieka \u2013 twierdzi m\u0142oda pianistka.<\/p>\n Kiedy wiedzia\u0142em ju\u017c jakie zapachy i kszta\u0142ty wydaj\u0105 si\u0119 atrakcyjne, postanowi\u0142em poruszy\u0107 kwesti\u0119 urody. Cho\u0107 rozmawia\u0142em z bardzo r\u00f3\u017cnymi osobami w zadziwiaj\u0105cy spos\u00f3b wszyscy byli zgodni. \u2013 Kobieta atrakcyjna to taka, kt\u00f3ra chce rozmawia\u0107 i s\u0142ucha\u0107 \u2013 twierdzi Piotr. \u2013 Nie staram si\u0119 ocenia\u0107 kobiet po g\u0142osie \u2013 wt\u00f3ruje mu Szymon \u2013 Ju\u017c nie raz si\u0119 na tym przejecha\u0142em \u2013 odpowiada ze \u015bmiechem. Podobnie twierdzi Monika \u2013 M\u0119\u017cczyzna staje si\u0119 poci\u0105gaj\u0105cy po d\u0142u\u017cszej obserwacji. Zawsze przys\u0142uchuj\u0119 si\u0119, co m\u00f3wi, a nie jak brzmi \u2013 opowiada. Przy okazji wysz\u0142o r\u00f3wnie\u017c na jaw, \u017ce dotykanie twarzy w celu okre\u015blenia czyjego\u015b wygl\u0105du po rysach nie ma zbyt wiele wsp\u00f3lnego z rzeczywisto\u015bci\u0105. \u2013 Nie lubi\u0119 tego robi\u0107, wydaje mi si\u0119 to kr\u0119puj\u0105ce \u2013 zwierza si\u0119 Szymon. \u2013 Oczywi\u015bcie, mo\u017cna w ten spos\u00f3b pozna\u0107 zadban\u0105 kobiet\u0119, kt\u00f3ra ma g\u0142adk\u0105 cer\u0119. Sama twarz m\u00f3wi jednak niewiele. Ja nie potrafi\u0119 w ten spos\u00f3b oceni\u0107, czy kto\u015b jest \u0142adny \u2013 dodaje Piotr. Szymon natomiast twierdzi, \u017ce \u0142atwiej rozpozna\u0107 osob\u0119, dotykaj\u0105c jej uszu, kt\u00f3re s\u0105 bardziej charakterystyczne.<\/p>\n „Jak cz\u0142owiek nie widzi, to si\u0119 nie boi”<\/strong><\/p>\n Rzeczy, o kt\u00f3rych do tej pory by\u0142a mowa, stanowi\u0105 niew\u0105tpliwie wa\u017cn\u0105, ale nie g\u0142\u00f3wn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 \u017cycia. Dlatego, aby faktycznie zrozumie\u0107 \u015bwiat niewidomych, trzeba pozna\u0107 nie tylko ich sny i zmys\u0142 estetyczny, ale r\u00f3wnie\u017c codzienno\u015b\u0107 i pasje. A te niekiedy potrafi\u0105 zaskoczy\u0107.<\/p>\n Kiedy zapyta\u0142em Szymona, czy cz\u0119sto si\u0119 nudzi, odpowiedzia\u0142 bez wahania \u2013 Nigdy. Ze wszystkiego najbardziej kocham g\u00f3ry i wspinaczk\u0119. Wybieramy si\u0119 ze znajomymi na jaki\u015b szczyt i oni mi pomagaj\u0105 \u2013 opowiada. Kiedy z niedowierzaniem s\u0142ucha\u0142em jak zdobywa\u0142 Turbacz, ch\u0142opak doda\u0142 \u2013 Z wysoko\u015bci\u0105 nie ma problemu. Jak cz\u0142owiek nie widzi, to si\u0119 nie boi \u2013. R\u00f3wnie\u017c Piotr mo\u017ce si\u0119 pochwali\u0107 niecodziennymi pasjami. \u2013 Cz\u0119sto je\u017cd\u017c\u0119 na pokazy lotnicze. Kiedy samolot robi p\u0119tl\u0119 albo fika beczk\u0119 to wszystko naprawd\u0119 da si\u0119 us\u0142ysze\u0107 \u2013 m\u00f3wi u\u015bmiechni\u0119ty. \u2013 Lubi\u0119 te\u017c gry komputerowe, na przyk\u0142ad Mortal Kombat. Zapami\u0119tuj\u0105c sekwencje d\u017awi\u0119k\u00f3w, bez problemu wygrywam z widz\u0105cymi. Je\u015bli chodzi o sporty, cz\u0119sto gram w „\u015blep\u0105 pi\u0142k\u0119” \u2013 dodaje. Ju\u017c po rozmowie zaprosi\u0142 mnie, abym wybra\u0142 si\u0119 na sal\u0119 gimnastyczn\u0105 obejrze\u0107 z bliska to ciekawe widowisko. Szczerze przyznaj\u0119, by\u0142em zaskoczony tempem gry. Ubrane w ochraniacze i gogle dwuosobowe dru\u017cyny turlaj\u0105c wype\u0142nion\u0105 brz\u0119cz\u0105cymi elementami pi\u0142k\u0119, staraj\u0105 si\u0119 trafi\u0107 do bramki przeciwnika. Cho\u0107 gole pada\u0142y cz\u0119\u015bciej ni\u017c w pi\u0142ce no\u017cnej, ka\u017cdy cieszy\u0142 r\u00f3wnie mocno.<\/p>\n R\u00f3wnie\u017c Karolina nie narzeka na brak zaj\u0119\u0107. \u2013 Przede wszystkim nie mam czasu na nud\u0119. Gram na pianinie, czytam ksi\u0105\u017cki, siedz\u0119 w internecie, szukaj\u0105c tekst\u00f3w piosenek \u2013 wymienia. \u2013 Cz\u0119sto gdy jestem w domu prosz\u0119 mam\u0119, aby opowiada\u0142a mi teledyski do moich ulubionych utwor\u00f3w \u2013. Monika w taki spos\u00f3b ogl\u0105da r\u00f3wnie\u017c filmy. \u2013 Siadamy przed telewizorem i znajomi m\u00f3wi\u0105 mi, co si\u0119 dzieje. Poza tym cz\u0119sto my\u015bl\u0119 o bohaterach przeczytanych ksi\u0105\u017cek, staraj\u0105c si\u0119 wczu\u0107 w ich role \u2013 zwierza si\u0119 dziewczyna.<\/p>\n Oczywi\u015bcie nie jest tak, \u017ce niewidomi nigdy si\u0119 nie nudz\u0105. Jak w ka\u017cdym przypadku, tak\u017ce tutaj charakter odgrywa najwa\u017cniejsz\u0105 rol\u0119. Jest jednak faktem, \u017ce osoby pozbawione bod\u017ac\u00f3w wzrokowych w naturalny spos\u00f3b rekompensuj\u0105 ten brak rozbudowan\u0105 wyobra\u017ani\u0105. Nie widz\u0105c obraz\u00f3w, czuj\u0105 miejsca i s\u0142ysz\u0105 \u015bwiat cz\u0119sto wyra\u017aniej, ni\u017c z otwartymi oczami.<\/p>\n Zobaczy\u0107, znaczy dotkn\u0105\u0107<\/strong><\/p>\n Kiedy na koniec wizyty w o\u015brodku zosta\u0142em zaproszony do gabinetu pedagog\u00f3w, pomy\u015bla\u0142em, \u017ce warto poruszy\u0107 jeszcze jeden temat. W jaki spos\u00f3b na co dzie\u0144 powinni\u015bmy zwraca\u0107 si\u0119 do niewidomych i jakich zachowa\u0144 unika\u0107? Po pierwsze, rozmawiajmy normalnie. Kiedy si\u0119 \u017cegnamy, m\u00f3wmy „do widzenia”. Niczym dziwnym nie jest pytanie o to, czy si\u0119 co\u015b „widzia\u0142o” lub zwrot „zobacz”. Dla niewidomych rzecz\u0105 zupe\u0142nie naturaln\u0105 jest, \u017ce zobaczy\u0107 to dotkn\u0105\u0107. Dlatego u\u017cywaj\u0105 tych zwrot\u00f3w r\u00f3wnie\u017c miedzy sob\u0105, w im dost\u0119pnym kontek\u015bcie.<\/p>\n Poza tym pami\u0119tajmy, \u017ce niewidomy stoj\u0105cy przed przej\u015bciem dla pieszych nie zawsze potrzebuje naszej pomocy. \u2013 Sama by\u0142am kiedy\u015b \u015bwiadkiem takiej sytuacji. Osoba niewidoma stoi, zapala si\u0119 zielone \u015bwiat\u0142o i kto\u015b bez pytania bierze j\u0105 pod r\u0119k\u0119 i przeprowadza na drug\u0105 stron\u0119 jezdni. Potem okaza\u0142o si\u0119, \u017ce ch\u0142opak po prostu chcia\u0142 wej\u015b\u0107 do sklepu obok \u2013 opowiada pedagog.<\/p>\n Wracaj\u0105c po ca\u0142ym dniu wywiad\u00f3w mia\u0142em wra\u017cenie, \u017ce w przypadku os\u00f3b niewidomych jest jak w starym przys\u0142owiu: „Kiedy Pan B\u00f3g zamyka drzwi – to otwiera okno”. Cho\u0107 nie mog\u0119 sobie wyobrazi\u0107 \u017cycia bez obraz\u00f3w, osoby, kt\u00f3re spotka\u0142em, dobitnie pokaza\u0142y mi, \u017ce ich \u015bwiat wcale nie traci na barwach.<\/p>\n <\/p>\n Artyku\u0142 ukaza\u0142 si\u0119 pierwotnie na portalu Onet.<\/p>\n <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" \u2013 Czasami czuj\u0119, \u017ce rozmawiam przez telefon, kt\u00f3ry nagle zaczyna strasznie piszcze\u0107. D\u017awi\u0119k narasta i kiedy chc\u0119 go od\u0142o\u017cy\u0107, nagle s\u0142uchawka przykleja mi si\u0119 do ucha \u2013 opowiada o swoich koszmarach Karolina. Nie widzi od dziecka. Cho\u0107 na co dzie\u0144 rzadko mamy kontakt z niewidomymi, gdyby zdecydowali si\u0119 zamieszka\u0107 razem, mogliby za\u0142o\u017cy\u0107 miasto wielko\u015bci Rzeszowa. Co prawda dok\u0142adna liczba os\u00f3b, kt\u00f3re utraci\u0142y wzrok, nie jest znana, jednak wed\u0142ug szacunk\u00f3w Polskiego Zwi\u0105zku Niewidomych mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 o oko\u0142o 150 tysi\u0105cach przypadk\u00f3w w naszym kraju. Mimo skali zjawiska nasza wiedza o ociemnia\u0142ych jest znikoma. Bardzo cz\u0119sto zadowalamy si\u0119 przekazywanymi bezrefleksyjnie plotkami o \u015bwietnym s\u0142uchu czy dotykaniu twarzy w celu rozpoznania osoby. Podczas rozmowy ze znajomymi zdecydowa\u0142em si\u0119 poruszy\u0107 ten temat. Co ciekawe, zanim na dobre zacz\u0119li\u015bmy dyskusj\u0119, szybko pad\u0142o pytanie, kt\u00f3re zupe\u0142nie zbi\u0142o nas z tropu. \u2013 Je\u015bli nie widzi si\u0119 od urodzenia,…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":1339,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[123,32],"tags":[398,397,396],"class_list":["post-1338","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-ciekawostki","category-kultura-i-spoleczenstwo","tag-niewidomi","tag-o-czym-snia-niewidomi","tag-o-czym-snia-niewidomi-od-urodzenia"],"yoast_head":"\n
\nOczywi\u015bcie d\u017awi\u0119ki to nie tylko spos\u00f3b postrzegania \u015bwiata zewn\u0119trznego, ale r\u00f3wnie\u017c wizyt\u00f3wka i pierwsze wra\u017cenie o ka\u017cdym napotkanym cz\u0142owieku. Dla Piotra od barwy g\u0142osu wa\u017cniejszy jest kontekst sytuacyjny, w kt\u00f3rym poznaje now\u0105 osob\u0119. Karolina odczuwa to nieco inaczej. \u2013 To, co faktycznie wa\u017cne w g\u0142osie, to jego wysoko\u015b\u0107. Bardzo nie lubi\u0119 podniesionego tonu. Poza tym, cz\u0119sto d\u017awi\u0119ki kojarz\u0119 z przedmiotami. Na przyk\u0142ad kiedy m\u00f3wi moja ciocia, my\u015bl\u0119 o mleku i czekoladzie, z kolei babcia „brzmi” jak wafelek familijny o smaku \u015bmietankowym. G\u0142os mamy jest jak biszkopt i \u015bpiew wr\u00f3bla, a nauczycielki matematyki jak kawa \u2013 opowiada uczennica.<\/p>\n