Morze Po<\/strong>\u0142udniowochi<\/strong>\u0144skie od dekad stanowi aren<\/strong>\u0119 militarnego i ekonomicznego wy<\/strong>\u015bcigu pomi<\/strong>\u0119dzy Chinami a reszt<\/strong>\u0105 pa<\/strong>\u0144stw regionu. Poniewa<\/strong>\u017c konflikt ten – szczeg<\/strong>\u00f3lnie na spornym archipelagu Spratly – wydaje si<\/strong>\u0119 nie do rozwi<\/strong>\u0105zania metodami dyplomatycznymi, Pekin postawi<\/strong>\u0142 s<\/strong>\u0105siad<\/strong>\u00f3w przed faktem dokonanym. Zamiast lotniskowc<\/strong>\u00f3w wys<\/strong>\u0142a<\/strong>\u0142 na morze setki robotnik<\/strong>\u00f3w i statk<\/strong>\u00f3w towarowych. Dzi<\/strong>\u015b to najwi<\/strong>\u0119kszy plac budowy wysp na <\/strong>\u015bwiecie.<\/strong><\/p>\n

Wielki b<\/strong>\u0142\u0119kit<\/strong><\/p>\n

Chiny, Filipiny, Malezja, Tajwan, Wietnam, Burnei i jeden akwen, na neutralno\u015bci kt\u00f3rego zale\u017cy przede wszystkim Stanom Zjednoczonym i Australii. Reszta z wymienionych pa\u0144stw chcia\u0142aby go w ca\u0142o\u015bci lub po cz\u0119\u015bci zagarn\u0105\u0107 dla siebie. Mowa o Morzu Po\u0142udniowochi\u0144skim, a w szczeg\u00f3lno\u015bci o archipelagu Spartly, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi ponad 750 rozsianych na obszarze 425 tys. km2 malowniczych raf koralowych, wysp i atoli.<\/p>\n

Umiejscowione w jednej trzeciej drogi mi\u0119dzy filipi\u0144sk\u0105 Palawan\u0105, a po\u0142udniowym wybrze\u017cem Wietnamu Spratly, nigdy nie mia\u0142y rodzimych mieszka\u0144c\u00f3w. Nie przeszkodzi\u0142o to jednak okolicznym graczom zmilitaryzowa\u0107 45 wysepek, do kt\u00f3rych w ci\u0105gu ostatnich dw\u00f3ch lat dosz\u0142o kolejnych siedem. I to dos\u0142ownie, poniewa\u017c u\u017cywaj\u0105c specjalistycznego sprz\u0119tu Chiny po prostu usypa\u0142y porz\u0105dane obszary, wydzieraj\u0105c z dna morza rafy, piasek i ska\u0142y. W jakim celu Pekin wydaje miliardy dolar\u00f3w, aby postawi\u0107 kawa\u0142ek l\u0105du po\u015brodku niczego? Oczywi\u015bcie odpowied\u017a mo\u017ce by\u0107 tylko jedna.<\/p>\n

Ropa, gaz i wy<\/strong>\u015bcig zbroje<\/strong>\u0144<\/strong><\/p>\n

W roku 1968 Ministerstwo Geologii i Zasob\u00f3w Mineralnych Chi\u0144skiej Republiki Ludowej og\u0142osi\u0142o, \u017ce badania przeprowadzone w regionie Wysp Spratly potwierdzi\u0142y przypuszczenia o ich ogromnym znaczeniu ekonomicznym. Jak szacowano, ponad 17,7 mld ton ropy i gazu ziemnego znajduje si\u0119 pod okolicznymi wodami, czekaj\u0105c na wydobycie. Takimi zasobami nie mo\u017ce si\u0119 pochwali\u0107 nawet Kuwejt. Cho\u0107 Ameryka\u0144skie statki pomiarowe wys\u0142ane nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej ostudzi\u0142y entuzjazm, zasoby naturalne szacowane na 11 mld ton ropy i nieprzebrane ilo\u015bci gazu, nadal stanowi\u0142y jedne z wi\u0119kszych z\u0142\u00f3\u017c na \u015bwiecie. Rozleg\u0142o\u015b\u0107 obszaru nieznacznie ust\u0119puj\u0105cego wielko\u015bci\u0105 Francji oraz konieczno\u015b\u0107 jego dok\u0142adnego przebadania, zaostrzy\u0142y jedynie apetyty regionalnych mocarstw.<\/p>\n

Od tego momentu wypadki potoczy\u0142y si\u0119 b\u0142yskawicznie. W przeci\u0105gu pi\u0119ciu lat Filipiny oraz Wietnam obsadzi\u0142y swoimi \u017co\u0142nierzami oraz zamontowa\u0142y instalacje wojskowe na o\u015bmiu wyspach. Pierwsze skorzysta\u0142y na tym Filipiny, kt\u00f3re w 1976 r. w rejonie Spratly odkry\u0142y poka\u017ane z\u0142o\u017ca ropy, do dzisiaj stanowi\u0105ce ponad 15% ca\u0142ego zu\u017cycia paliwowego w tym kraju.<\/p>\n

Kiedy w latach 90. do gry wkroczy\u0142y ameryka\u0144skie, chi\u0144skie i wietnamskie sp\u00f3\u0142ki naftowe, wzajemnie depcz\u0105c sobie po pi\u0119tach, sytuacja zacz\u0119\u0142a si\u0119 gmatwa\u0107, umacniaj\u0105c fundamenty ju\u017c istniej\u0105cego konfliktu.<\/p>\n

Cia<\/strong>\u015bniej ni<\/strong>\u017c w Kanale Sueskim <\/strong><\/p>\n

Mo\u017ce Po\u0142udniowochi\u0144skie to nie tylko potencja\u0142 wydobywczy ropy i gazu, ale przede wszystkim jedno z najwi\u0119kszych i najbardziej zat\u0142oczonych \u0142owisk, kt\u00f3re na przestrzeni niespe\u0142na 25 lat zwi\u0119kszy\u0142o sw\u00f3j udzia\u0142 w globalnych po\u0142owach z 8 do 35%. Nie bez powodu przez region ten przechodzi te\u017c najbardziej ruchliwa trasa \u017ceglugowa kontynentu, \u0142\u0105cz\u0105ca Singapur z Azj\u0105 Wschodni\u0105. Szacuje si\u0119, \u017ce przez Wyspy Spratly przep\u0142ywa ponad 300 jednostek, po\u0142owa aktywnych supertankowc\u00f3w i 25% \u015bwiatowego transportu ropy naftowej. To ponad trzy razy wi\u0119cej ni\u017c przez Kana\u0142y Sueski i Panamski razem wzi\u0119te.<\/p>\n

Oczywi\u015bcie wszyscy zdaj\u0105 sobie spraw\u0119, o jak ogromn\u0105 stawk\u0119 toczy si\u0119 pe\u0142zaj\u0105cy konflikt na Morzu Po\u0142udniowochi\u0144skim, dlatego niejednokrotnie dochodzi tam do star\u0107, r\u00f3wnie\u017c tych militarnych. Najkrwawsze z nich mia\u0142o miejsce w roku 1988, kiedy w wyniku konfrontacji patrolu Wietnamskiego z okr\u0119tami wojskowymi Chin na dno posz\u0142y dwa wietnamskie transportowce, na pok\u0142adzie kt\u00f3rych zgin\u0119\u0142o ponad 70. marynarzy. Chi\u0144czycy nie ujawnili swoich strat, ale faktem jest, \u017ce nied\u0142ugo po bitwie zaj\u0119li kolejnych 6 wysp archipelagu. Po dzi\u015b dzie\u0144 cz\u0119ste s\u0105 przypadki wzajemnego aresztowania jednostek komercyjnych i rybackich, kt\u00f3re rzekomo naruszy\u0142y wody terytorialne danego pa\u0144stwa. Poniewa\u017c akwen Morza Po\u0142udniowochi\u0144skiego nie ma jasno wytyczonych granic, a tzw. wy\u0142\u0105czne strefy ekonomiczne s\u0105 sztucznie rozci\u0105gane przez Chiny i Wietnam, lokalne media cz\u0119sto relacjonuj\u0105 podobne przypadki, utrzymuj\u0105ce ca\u0142y obszar w stanie podwy\u017cszonej gotowo\u015bci.<\/p>\n

<\/a><\/p>\n

Jak zbudowa<\/strong>\u0107 wysp<\/strong>\u0119<\/strong>?<\/strong><\/p>\n

Ambicje Chin na tym si\u0119 jednak nie sko\u0144cz\u0105 i cho\u0107 przespa\u0142y one pierwszy okres militaryzacji Spratly zako\u0144czony w 2002 roku na mocy „Deklaracji o post\u0119powaniu na Morzu Po\u0142udniowochi\u0144skim\u201d, Pa\u0144stwo \u015arodka nadrabia zaleg\u0142o\u015bci w zastraszaj\u0105cym tempie, po prostu ignoruj\u0105c wcze\u015bniejsze umowy mi\u0119dzynarodowe. Mo\u017cna powiedzie\u0107, \u017ce robi to na wyj\u0105tkowo \u201echi\u0144sk\u0105\u201d skal\u0119, z niewielkich atoli usypuj\u0105c wyspy tam, gdzie dost\u0119pu nie maj\u0105 inne pa\u0144stwa regionu.<\/p>\n

Pr\u0119dko\u015b\u0107 i skala chi\u0144skich dzia\u0142a\u0144 na obszarze Po\u0142udniowej Rafy Johnsona, od przynajmniej dw\u00f3ch lat budzi niepok\u00f3j nie tylko ekolog\u00f3w, ale przede wszystkim Stan\u00f3w Zjednoczonych, kt\u00f3re w dzia\u0142aniach Pekinu widz\u0105 powa\u017cne naruszenie r\u00f3wnowagi si\u0142 na Morzu Po\u0142udniowochi\u0144skim. Nie zwa\u017caj\u0105c na ostrze\u017cenia Waszyngtonu, ju\u017c w czerwcu Pekin og\u0142osi\u0142, \u017ce proces tworzenia sztucznych wysp – usypywanych przez specjalne statki (w tym licz\u0105cy 126 metr\u00f3w \u201eTian Jing Hao\u201d), kt\u00f3re wysysaj\u0105 piasek z dna morza i przenosz\u0105 go na raf\u0119 – powoli dobiega ko\u0144ca. Po tym czasie ca\u0142a uwaga zostanie skupiona na dzia\u0142alno\u015bci konstrukcyjnej i ich zagospodarowaniu. O ile sama wyspa stanowi atut geostrategiczny, o tyle \u201euzbrojona\u201d w systemy radarowe, port, l\u0105dowiska dla helikopter\u00f3w i pasy startowe – jest istotnym wk\u0142adem w potencja\u0142 militarny danego pa\u0144stwa. Kosztem i si\u0142\u0105 ra\u017cenia por\u00f3wnywalnym z lotniskowcami wyposa\u017conymi w nap\u0119dy j\u0105drowe.<\/p>\n

Nie bez powodu, temat aktywno\u015bci na Morzu Po\u0142udniowochi\u0144skim by\u0142 jednym z g\u0142\u00f3wnych zagadnie\u0144 poruszanych przez prezydent\u00f3w Xi Jipinga i Baracka Obam\u0119, podczas ich spotkania w Waszyngtonie. Administracja USA w jasny spos\u00f3b wyrazi\u0142a swoje stanowisko, kt\u00f3re okre\u015blono jako \u201etrzy razy nie\u201d. Stany Zjednoczone sprzeciwiaj\u0105 si\u0119 usypywaniu nowych wysp, stawianiu na nich jakiejkolwiek infrastruktury, a przede wszystkim instalacji wojskowych. Zagadnienie jest o tyle istotne, \u017ce pomimo utworzenia 7 sztucznych port\u00f3w o \u0142\u0105cznym areale 8 km2, najprawdopodobniej najbardziej ambitny projekt dopiero ma si\u0119 rozpocz\u0105\u0107. Jak ustalili reporterzy publikowanego w Hongkongu dziennika \u201eSouth China Morning Post\u201d, Pekin ju\u017c snuje plany stworzenia ogromnej, licz\u0105cej ponad 80 km2 wyspy, kt\u00f3rej projekt rozpisano na 10 lat, a koszt na bagatela 5 miliard\u00f3w dolar\u00f3w.<\/p>\n

Chiny jak Rosja, Spratly jak Ukraina<\/strong><\/p>\n

Wszystko wskazuje na to, \u017ce obawy Stan\u00f3w Zjednoczonych odno\u015bnie faktycznego przeznaczenia wysp nie s\u0105 jedynie pr\u00f3b\u0105 zablokowania ekonomicznej ekspansji Pekinu w rejonie Wysp Spratly. Wykonywane regularnie zdj\u0119cia satelitarne potwierdzaj\u0105, \u017ce Chiny faktycznie rozlokowa\u0142y na zagospodarowanych atolach m.in. dzia\u0142a artylerii samobie\u017cnej oraz stacje radarowe, co podczas swojej podr\u00f3\u017cy po Azji potwierdzi\u0142 sekretarz obrony Ashton Carter oraz senator John McCain – przewodnicz\u0105cy senackiej Komisji Si\u0142 Zbrojnych.<\/p>\n

Kiedy w lipcu okaza\u0142o si\u0119, \u017ce do u\u017cytku oddano licz\u0105cy 3000 metr\u00f3w pas startowy na rafie Fiery Cross, le\u017c\u0105cej 270 kilometr\u00f3w od zaj\u0119tej przez Chiny rafy Mischief bogatej w z\u0142o\u017ca ropy, ameryka\u0144scy analitycy wojskowi nazwali t\u0119 instalacj\u0119 \u201estrategiczn\u0105 zmian\u0105 balansu si\u0142\u201d. D\u0142ugo\u015b\u0107 pasa wprost wskazuje, \u017ce z usypanej w po\u015bpiechu wyspy mog\u0105 startowa\u0107 nie tylko samoloty zaopatrzeniowe, ale r\u00f3wnie\u017c my\u015bliwce. Jak zapowiedzia\u0142 Carter w swoim majowym przem\u00f3wieniu odnosz\u0105c si\u0119 do dzia\u0142ania Chin: \u201eStany Zjednoczone nie dadz\u0105 si\u0119 zastraszy\u0107 i b\u0119d\u0105 lata\u0107, \u017ceglowa\u0107 oraz operowa\u0107 gdziekolwiek prawa mi\u0119dzynarodowe na to pozwalaj\u0105\u201d. W rzeczywisto\u015bci jednak ostatni raz w pobli\u017ce archipelagu Spratly marynarka USA zapu\u015bci\u0142a si\u0119 trzy lata temu. Jak podaje \u201eWashington Post\u201d, cytuj\u0105c zast\u0119pc\u0119 sekretarza stanu Antony\u2019ego Blinkena, Chi\u0144skie dzia\u0142ania na obszarze Morza Po\u0142udniowochi\u0144skiego \u201es\u0105 zagro\u017ceniem dla \u015bwiatowego pokoju\u201d i \u201eprzypominaj\u0105 dzia\u0142ania Rosji na Ukrainie, zmieniaj\u0105c status quo regionu\u201d. Blinken zapowiedzia\u0142 r\u00f3wnie\u017c, \u017ce w razie potrzeby Stany Zjednoczone i ich sojusznicy stan\u0105 w obronie neutralno\u015bci akwenu. S\u0142owa te b\u0142yskawicznie potwierdzi\u0142 nowy premier Australii Malcolm Turnbull.<\/p>\n

\u201eSprawa honoru<\/strong>\u201d<\/strong><\/p>\n

Cho\u0107 faktem jest, \u017ce r\u00f3wnie\u017c Wietnam, Malezja i Filipiny umacniaj\u0105 swoj\u0105 obecno\u015b\u0107 militarn\u0105 na archipelagu Spratly, \u017cadnego z tych dzia\u0142a\u0144 nie da si\u0119 por\u00f3wna\u0107 skal\u0105 z ekspansj\u0105 Pa\u0144stwa \u015arodka. Cho\u0107 dla Chin lotnisko na rafie Fiery Cross jest istotnym wzmocnieniem si\u0142, nie jest ono bynajmniej jedynym operuj\u0105cym na archipelagu. Napi\u0119t\u0105 ju\u017c i tak sytuacj\u0119 wzmacniaj\u0105 oficjalne wypowiedzi przedstawicieli Pekinu, m.in. szefa MSZ Wanga Yi, kt\u00f3ry wprost twierdzi, \u017ce roszczenia do Morza Po\u0142udniowochi\u0144skiego s\u0105 dla Chin spraw\u0105 honoru i wywodz\u0105 si\u0119 jeszcze ze staro\u017cytno\u015bci. \u201eTysi\u0105c lat temu Chiny by\u0142y krajem, kt\u00f3ry opiera\u0142 swoj\u0105 gospodark\u0119 o morze. Oczywi\u015bcie to r\u00f3wnie\u017c my jako pierwsi odkryli\u015bmy Wyspy Nansha\u201d – stwierdzi\u0142 Wang, u\u017cywaj\u0105c chi\u0144skiego nazewnictwa Wysp Spratly. W podobnym tonie na londy\u0144skiej konferencji DSEI (Defence and Security Equipment International) we wrze\u015bniu wypowiedzia\u0142 si\u0119 dow\u00f3dca chi\u0144skiej floty, wiceadmira\u0142 Yuan Yubai, podkre\u015blaj\u0105c roszczenia do ca\u0142ego akwenu Morza Po\u0142udniowochi\u0144skiego, \u201esi\u0119gaj\u0105ce czas\u00f3w dynastii Han\u201d.<\/p>\n

Oficjalnie Chi\u0144czycy zaprzeczaj\u0105 wszelkim informacjom o rzekomym militarnym przeznaczeniu usypywanych wysp, twierdz\u0105c, \u017ce s\u0142u\u017c\u0105 one jedynie celom badawczym oraz po\u0142owowym. Nie da si\u0119 jednak ukry\u0107, \u017ce ju\u017c samo pojawienie si\u0119 sta\u0142ej prezencji Pekinu w spornym regionie, kt\u00f3ry stanowi jeden z najaktywniejszych ekonomicznie obszar\u00f3w morskich na \u015bwiecie, jasno wskazuje d\u0142ugoterminowe cele ChRL. Chiny nie zamierzaj\u0105 si\u0119 cofa\u0107, wiedz\u0105c o jak\u0105 stawk\u0119 toczy si\u0119 wy\u015bcig. Okoliczne pa\u0144stwa nie maj\u0105 si\u0142, aby konkurowa\u0107 z Azjatyckim gigantem. Stany Zjednoczone poza gro\u017abami, nie s\u0105 w stanie realnie przeszkodzi\u0107 tworzeniu kolejnych pas\u00f3w startowych. W tej chwili poza Syri\u0105, nie ma drugiego r\u00f3wnie zapalnego regionu, gro\u017c\u0105cego potencjalnym globalnym konfliktem.<\/p>\n

Artyku\u0142 ukaza\u0142 si\u0119 w Tygodniku „Do Rzeczy”, nr 45\/144<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Morze Po\u0142udniowochi\u0144skie od dekad stanowi aren\u0119 militarnego i ekonomicznego wy\u015bcigu pomi\u0119dzy Chinami a reszt\u0105 pa\u0144stw regionu. Poniewa\u017c konflikt ten – szczeg\u00f3lnie na spornym archipelagu Spratly – wydaje si\u0119 nie do rozwi\u0105zania metodami dyplomatycznymi, Pekin postawi\u0142 s\u0105siad\u00f3w przed faktem dokonanym. Zamiast lotniskowc\u00f3w wys\u0142a\u0142 na morze setki robotnik\u00f3w i statk\u00f3w towarowych. Dzi\u015b to najwi\u0119kszy plac budowy wysp na \u015bwiecie. Wielki b\u0142\u0119kit Chiny, Filipiny, Malezja, Tajwan, Wietnam, Burnei i jeden akwen, na neutralno\u015bci kt\u00f3rego zale\u017cy przede wszystkim Stanom Zjednoczonym i Australii. Reszta z wymienionych pa\u0144stw chcia\u0142aby go w ca\u0142o\u015bci lub po cz\u0119\u015bci zagarn\u0105\u0107 dla siebie. Mowa o Morzu Po\u0142udniowochi\u0144skim, a w szczeg\u00f3lno\u015bci o archipelagu Spartly, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi ponad 750 rozsianych na obszarze 425 tys. km2 malowniczych raf koralowych, wysp i atoli. Umiejscowione w jednej trzeciej drogi mi\u0119dzy filipi\u0144sk\u0105 Palawan\u0105, a po\u0142udniowym wybrze\u017cem Wietnamu Spratly, nigdy nie mia\u0142y rodzimych mieszka\u0144c\u00f3w. Nie przeszkodzi\u0142o…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":1284,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[33,256],"tags":[],"class_list":["post-1283","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-ekonomia","category-polityka"],"yoast_head":"\n