W pojedynczym i najbardziej \u015bmierciono\u015bnym nalocie II wojny \u015bwiatowej 334 ameryka\u0144skie B-29 spu\u015bci\u0142y deszcz bomb zapalaj\u0105cych na Tokio. W kilka godzin rozp\u0119ta\u0142y one szalej\u0105c\u0105 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 45 km\/h burz\u0119 ogniow\u0105, kt\u00f3ra zabi\u0142a 100 tys. os\u00f3b, a niespe\u0142na milion mieszka\u0144c\u00f3w pozbawi\u0142a dachu nad g\u0142ow\u0105. Tyle ofiar nie poch\u0142on\u0119\u0142y nawet Hiroszima i Nagasaki razem wzi\u0119te. W jedn\u0105 marcow\u0105 noc 1945 roku stolica Japonii zamieni\u0142a si\u0119 w prawdziwe piek\u0142o na Ziemi.<\/strong><\/p>\n

Po ataku na ameryka\u0144sk\u0105 flot\u0119 stacjonuj\u0105c\u0105 w Pearl Harbor wojna mi\u0119dzy USA a Japoni\u0105 rozgorza\u0142a w ca\u0142ej swojej brutalno\u015bci. Cios, kt\u00f3ry spad\u0142 na dumn\u0105 Ameryk\u0119, wymaga\u0142 natychmiastowego pomszczenia. Nic nie spe\u0142nia\u0142o tego celu lepiej ni\u017c zorganizowanie b\u0142yskawicznego kontrataku, nie tyle na stacjonuj\u0105ce na wyspach Pacyfiku jednostki wroga, ale jego stolic\u0119 – Tokio. W\u0142a\u015bnie z takim zamiarem w kwietniu 1942 roku nad siedzib\u0119 cesarza Hirohito wyruszy\u0142a kawalkada bombowc\u00f3w, zwana rajdem p\u0142k. Doolittle’a. Pomimo sukces\u00f3w propagandowych, \u017cadna z kolejnych misji nie zada\u0142a Japonii tak powa\u017cnych strat militarnych.<\/p>\n

Spali\u0107 serce Japonii<\/b><\/p>\n

Nalot dywanowy planowany na noc z 9 na 10 marca 1945 roku, mia\u0142 by\u0107 pod tym wzgl\u0119dem inny. Nie tylko ze wzgl\u0119du na przewidywan\u0105 skal\u0119 zniszcze\u0144, ale r\u00f3wnie\u017c modyfikacj\u0119 stosowanej do tej pory taktyki. Zamiast precyzyjnych, ograniczonych do konkretnych obszar\u00f3w przemys\u0142owych bombardowa\u0144 prowadzonych przez „Lataj\u0105ce fortece” z du\u017cej wysoko\u015bci, ameryka\u0144skie d\u0142ugodystansowe B-29 mia\u0142y zej\u015b\u0107 znacznie ni\u017cej, dzi\u0119ki czemu mog\u0142y pokry\u0107 ogniem zwarte obszary miejskie.<\/p>\n

Tokio by\u0142o pierwszym z pi\u0119ciu najwi\u0119kszych japo\u0144skich miast, kt\u00f3re obj\u0119to misjami maj\u0105cymi z\u0142ama\u0107 morale Japo\u0144czyk\u00f3w. Kobe, Nagoya i Osaka by\u0142y r\u00f3wnie\u017c na celowniku, z czego Nagoya zosta\u0142a zbombardowana dwukrotnie w ci\u0105gu tygodnia. Do ko\u0144ca wojny ponad 60 japo\u0144skich miast zosta\u0142o zr\u00f3wnanych z ziemi\u0105 przez \u0142adunki zapalaj\u0105ce. W ten spos\u00f3b spe\u0142ni\u0142y si\u0119 s\u0142owa genera\u0142a Georgra Marshalla, kt\u00f3ry zapowiada\u0142 w listopadzie 1941 roku, \u017ce je\u017celi dojdzie do wojny z Japoni\u0105, „b\u0119dzie ona prowadzona bez lito\u015bci, a 'Lataj\u0105ce fortece’ obr\u00f3c\u0105 papierowe miasta (…) w popi\u00f3\u0142, nawet kosztem cywil\u00f3w”.<\/p>\n

Rajd na Tokio, kt\u00f3remu nadano kryptonim „Meetinghouse”, spe\u0142ni\u0142 te gro\u017aby. Po fakcie wydawa\u0142o si\u0119, \u017ce jego skal\u0105 zaskoczeni byli nawet sami Amerykanie, kt\u00f3rzy niespe\u0142na miesi\u0105c po ataku stwierdzili brak istotnych z punktu widzenia strategicznego o\u015brodk\u00f3w, kt\u00f3re mo\u017cna by\u0142oby jeszcze w spos\u00f3b konwencjonalny zbombardowa\u0107. Niestety, to nie wojsko i zak\u0142ady przemys\u0142owe by\u0142y g\u0142\u00f3wnymi celami bombardowa\u0144, ale jak pokaza\u0142a rzeczywisto\u015b\u0107 – obiekty cywilne. Zamierzano w ten spos\u00f3b zmusi\u0107 Japoni\u0119 do kapitulacji i zgasi\u0107 w niej ducha walki. Jak pokaza\u0142y do\u015bwiadczenia atak\u00f3w na III Rzesz\u0119, przewidywania te okaza\u0142y si\u0119 daremne. Cho\u0107 bombardowania zdecydowanie zachwia\u0142y morale, kiedy przeszed\u0142 szok, Japo\u0144czycy pozostali wierni cesarzowi Hirohito, a g\u0142\u00f3wne zgrupowania wojskowe gotowe do dalszej walki. Nie zmienia to jednak faktu, \u017ce ponad 50 proc. lekkiego przemys\u0142u zbrojeniowego w Tokio (produkuj\u0105cego g\u0142\u00f3wnie zamki do karabin\u00f3w), rozsiane by\u0142o po ma\u0142ych zak\u0142adach ulokowanych w rejonach mieszkalnych i handlowych Tokio. W\u0142a\u015bnie w takich spos\u00f3b Dow\u00f3dztwo Si\u0142 Powietrznych USA oficjalnie uzasadnia\u0142o konieczno\u015b\u0107 uderzenia w serce miasta.<\/p>\n

Czyszczenie magazyn\u00f3w<\/b><\/p>\n

Pomijaj\u0105c d\u0142ugodystansowe konsekwencje strategiczne nalotu, przynajmniej z wojskowego punktu widzenia \u0142adunki zapalaj\u0105ce potwierdzi\u0142y swoj\u0105 si\u0142\u0119 m.in. nad Tokio. Szczeg\u00f3lnie w jego centralnej dzielnicy Shitamachi. Decyzj\u0119 o ich masowym u\u017cyciu podj\u0119to przynajmniej z dw\u00f3ch powod\u00f3w. Po pierwsze, sk\u0142ady tego typu bomb w USA ros\u0142y, a na wojnie na Pacyfiku nie by\u0142y specjalnie przydatne. Po drugie, typowa pochmurna pogoda nad Japoni\u0105 utrudnia\u0142a precyzyjne bombardowania \u0142adunkami konwencjonalnymi z wysoko\u015bci 9-10 tys. metr\u00f3w. Przez gwa\u0142towne podmuchy wiatru, kt\u00f3re rozrzuca\u0142y \u0142adunki na wszystkie strony, wed\u0142ug szacunk\u00f3w ameryka\u0144skiego dow\u00f3dztwa, tylko oko\u0142o 10 proc. z nich si\u0119ga\u0142o celu.<\/p>\n

<\/p>\n

Ameryka\u0144ski bombowiec B-29. Takie maszyny dokona\u0142y nalotu niszcz\u0105cego Tokio fot. Wikimedia Commons<\/em><\/p>\n<\/div>\n

Major Genera\u0142 Curtis LeMay, odpowiedzialny za stacjonuj\u0105ce na Marianach XXI Dow\u00f3dztwo Bombowe zajmuj\u0105ce si\u0119 przeprowadzaniem bombardowa\u0144 strategicznych, r\u00f3wnie\u017c optowa\u0142 za rozpocz\u0119ciem nalot\u00f3w na niskim pu\u0142apie z u\u017cyciem \u0142adunk\u00f3w zapalaj\u0105cych. Jego zdaniem ciasna, tradycyjna, drewniana zabudowa japo\u0144skich miast sk\u0142ania\u0142a to tego rodzaju atak\u00f3w, zwi\u0119kszaj\u0105c „skuteczno\u015b\u0107” bombardowa\u0144. Bior\u0105ce udzia\u0142 w misji B-29 obdarto ze wszelkiego uzbrojenia i system\u00f3w obronnych, tylko po to, aby dwukrotnie zwi\u0119kszy\u0107 ich si\u0142\u0119 no\u015bn\u0105 i wag\u0119 mo\u017cliwych do zabrania \u0142adunk\u00f3w. W\u015br\u00f3d nich g\u0142\u00f3wn\u0105 rol\u0119 odgrywa\u0142 bia\u0142y fosfor oraz napalm – nowa mieszanka benzyny i lepkiego \u017celu, wynaleziona na Uniwersytecie Harwarda. Po raz pierwszy u\u017cyto go podczas bitwy o wysp\u0119 Tinian 22 lipca 1944 roku, ale to w\u0142a\u015bnie w Tokio napalm ujawni\u0142 swoj\u0105 prawdziw\u0105, niszczycielk\u0105 si\u0142\u0119. Jak powiedzia\u0142 gen. LeMay do pilot\u00f3w przed rozpocz\u0119ciem misji: „dzisiaj zrzucicie najwi\u0119ksze sztuczne ognie, jakie Japonia kiedykolwiek widzia\u0142a”. Nie myli\u0142 si\u0119, cho\u0107 nachodz\u0105ce wydarzenia w niczym nie przypomina\u0142y karnawa\u0142u.<\/p>\n

W przeciwie\u0144stwie do wspomnianych nalot\u00f3w z du\u017cej wysoko\u015bci, kt\u00f3re z mieszanymi rezultatami stosowano przez ca\u0142y okres wojny nad III Rzesz\u0105 i Japoni\u0105, „rajdy ogniowe” odbywa\u0142y si\u0119 nawet kilkana\u015bcie razy ni\u017cej, na wysoko\u015bci od 600 do 800 metr\u00f3w nad celem. Oczywi\u015bcie w normalnych warunkach, ze sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 obron\u0105 przeciwlotnicz\u0105, podobne naloty zosta\u0142yby zdziesi\u0105tkowane przez obro\u0144c\u00f3w. Amerykanie mogli sobie jednak pozwoli\u0107 na podobn\u0105 brawur\u0119, poniewa\u017c w marcu 1945 roku japo\u0144skie si\u0142y przeciwlotnicze w\u0142a\u015bciwie nie istnia\u0142y. Jako przyk\u0142ad obrazuj\u0105cy ich niemoc niech pos\u0142u\u017cy fakt, \u017ce w trakcie ca\u0142ego ataku, tylko 27 z 334 „Superfortec” uleg\u0142o zniszczeniu, awariom, b\u0105d\u017a zagin\u0119\u0142o w s\u0142upach dymu wywo\u0142anego przez po\u017car.<\/p>\n

\nPodobnie jak w Europie, r\u00f3wnie\u017c nad Tokio du\u017c\u0105 rol\u0119 odegra\u0142y samoloty zwiadowcze, kt\u00f3re zrzucanymi przed g\u0142\u00f3wnym atakiem \u0142adunkami oznacza\u0142y pozycje najwa\u017cniejszych cel\u00f3w, tworz\u0105c charakterystyczny symbol „X” w centrum miasta. Na tak przygotowany grunt nadlatywa\u0142y trzy fale bombowc\u00f3w, kt\u00f3re przez ponad trzy godziny zrzuci\u0142y prawie 2 tys. ton \u0142adunk\u00f3w zapalaj\u0105cych w okolicach dok\u00f3w oraz zag\u0142\u0119bia przemys\u0142owego stolicy cesarstwa. W\u015br\u00f3d u\u017cywanych bomb znajdowa\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie 230-kilogramowe E-46 z \u0142adunkami kasetowymi w postaci 38 wype\u0142nionych napalmem pocisk\u00f3w M-69. Spadaj\u0105c z wysoko\u015bci kilkuset metr\u00f3w, przebija\u0142y one cienkie dachy tokijskich mieszka\u0144, kilka sekund p\u00f3\u017aniej wypuszczaj\u0105c z siebie strug\u0119 p\u0142on\u0105cej cieszy. Opr\u00f3cz nich dzie\u0142a zniszczenia dope\u0142ni\u0142y r\u00f3wnie\u017c l\u017cejsze bomby fosforowe oraz 45-kilogramowe M-47, w ca\u0142o\u015bci wype\u0142nione niezwykle trudnym do ugaszenia napalmem.<\/p>\n

<\/p>\n

P\u0142on\u0105ce Tokio podczas ponownego bombardowania 26 maja 1945 r. fot. Biblioteka Kongresu USA<\/em><\/p>\n<\/div>\n

\u015aciana p\u0142omieni<\/b><\/p>\n

Tylko w dw\u00f3ch pierwszych godzinach ataku a\u017c 226 z atakuj\u0105cych samolot\u00f3w zrzuci\u0142o przenoszony \u0142adunek, po prostu likwiduj\u0105c pozosta\u0142o\u015bci obrony miasta. Tokio nie mia\u0142o \u017cadnych szans, b\u0142yskawicznie zamieniaj\u0105c si\u0119 w przera\u017caj\u0105ce morze p\u0142omieni. Po\u0142\u0105czenie w\u0142a\u015bciwo\u015bci fizycznych bomb, niskiej wysoko\u015bci z kt\u00f3rej by\u0142y zrzucane oraz warunk\u00f3w pogodowych, przerodzi\u0142o si\u0119 w prawdziw\u0105 katastrof\u0119 mieszka\u0144c\u00f3w miasta. Brak skoordynowanej akcji ga\u015bniczej i w wi\u0119kszo\u015bci drewniana zabudowa Tokio sprawi\u0142y, \u017ce szalej\u0105cej burzy ogniowej nie da\u0142o si\u0119 w \u017caden spos\u00f3b opanowa\u0107. Za spraw\u0105 silnie wiej\u0105cego wiatru, przemieszcza\u0142a si\u0119 ona przez miasto z pr\u0119dko\u015bci\u0105 dochodz\u0105c\u0105 do 45 km\/h niczym \u015bciana z p\u0142omieni.<\/p>\n

Los, kt\u00f3ry dwa lata wcze\u015bniej spotka\u0142 Hamburg, a tylko miesi\u0105c przed operacj\u0105 „Meetinghouse” Drezno, w kilkukrotnie wi\u0119kszej skali podzieli\u0142a Japonia. Temperatura przekraczaj\u0105ca 1200 stopni Celsjusza topi\u0142a asfalt oraz gi\u0119\u0142a stal. Woda w kana\u0142ach wrza\u0142a. Wed\u0142ug ostro\u017cnych szacunk\u00f3w opartych o g\u0119sto\u015b\u0107 zaludnienia zniszczonych obszar\u00f3w miasta, w ataku zgin\u0119\u0142o ponad 120 tys. \u017co\u0142nierzy oraz cywili. Dla por\u00f3wnania, we wspomnianym Dre\u017anie by\u0142o oko\u0142o 25 tys. ofiar. Ju\u017c sama statystyka sprawia, \u017ce nalot na Tokio nale\u017cy uzna\u0107 za najwi\u0119ksze bombardowanie II wojny \u015bwiatowej, w wyniku kt\u00f3rego \u015bmier\u0107 ponios\u0142o wi\u0119cej os\u00f3b, ni\u017c w przeprowadzonych w sierpniu atakach j\u0105drowym na Hiroszim\u0119 i Nagasaki.<\/p>\n

<\/p>\n

Zdj\u0119cia lotnicze ukazuj\u0105ce Tokio przed bombardowaniem (z lewej) i po nalocie dywanowym z 10 marca 1945 r.fot. Wikimedia Commons<\/em><\/p>\n<\/div>\n

Piek\u0142o, kt\u00f3re rozp\u0119ta\u0142o si\u0119 tamtego dnia w centrum Tokio, by\u0142o wprost nie do opisania. Pomimo nocy \u0142una o\u015bwietla\u0142a okolice miasta, by\u0142a widoczna z odleg\u0142o\u015bci kilkudziesi\u0119ciu kilometr\u00f3w. Jak relacjonowali lotnicy lec\u0105cy w ogonie i zamykaj\u0105cy bombardowanie, charakterystyczny smr\u00f3d palonych cia\u0142 unosi\u0142 si\u0119 tak wysoko, \u017ce byli w stanie wyczu\u0107 go w kabinach swoich maszyn. Po kilkunastu godzinach po\u017caru ponad 60 proc. centrum Tokio i 18 proc. obszaru przemys\u0142owego po prostu przesta\u0142o istnie\u0107. To w przybli\u017ceniu 4100 hektar\u00f3w spalonej ziemi. W zgliszcza obr\u00f3ci\u0142o si\u0119 oko\u0142o 267 tys. budynk\u00f3w mieszkalnych. Dla por\u00f3wnania, po Powstaniu Warszawskim Niemcy zburzyli niespe\u0142na 30 proc. zabudowa\u0144 przedwojennej, lewobrze\u017cnej cz\u0119\u015bci stolicy.<\/p>\n

Wed\u0142ug szacunk\u00f3w, ca\u0142a kampania nalot\u00f3w dywanowych, wraz z atakiem atomowym poprzedzaj\u0105cym kapitulacj\u0119 Japonii, pomi\u0119dzy marcem a sierpniem 1954 roku kosztowa\u0142a \u017cycie ponad miliona cywil\u00f3w.<\/p>\n

\n

Artyku\u0142 pierwotnie ukaza\u0142 si\u0119 w portalu Wirtualna Polska<\/a>.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

W pojedynczym i najbardziej \u015bmierciono\u015bnym nalocie II wojny \u015bwiatowej 334 ameryka\u0144skie B-29 spu\u015bci\u0142y deszcz bomb zapalaj\u0105cych na Tokio. W kilka godzin rozp\u0119ta\u0142y one szalej\u0105c\u0105 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 45 km\/h burz\u0119 ogniow\u0105, kt\u00f3ra zabi\u0142a 100 tys. os\u00f3b, a niespe\u0142na milion mieszka\u0144c\u00f3w pozbawi\u0142a dachu nad g\u0142ow\u0105. Tyle ofiar nie poch\u0142on\u0119\u0142y nawet Hiroszima i Nagasaki razem wzi\u0119te. W jedn\u0105 marcow\u0105 noc 1945 roku stolica Japonii zamieni\u0142a si\u0119 w prawdziwe piek\u0142o na Ziemi. Po ataku na ameryka\u0144sk\u0105 flot\u0119 stacjonuj\u0105c\u0105 w Pearl Harbor wojna mi\u0119dzy USA a Japoni\u0105 rozgorza\u0142a w ca\u0142ej swojej brutalno\u015bci. Cios, kt\u00f3ry spad\u0142 na dumn\u0105 Ameryk\u0119, wymaga\u0142 natychmiastowego pomszczenia. Nic nie spe\u0142nia\u0142o tego celu lepiej ni\u017c zorganizowanie b\u0142yskawicznego kontrataku, nie tyle na stacjonuj\u0105ce na wyspach Pacyfiku jednostki wroga, ale jego stolic\u0119 – Tokio. W\u0142a\u015bnie z takim zamiarem w kwietniu 1942 roku nad siedzib\u0119 cesarza Hirohito wyruszy\u0142a kawalkada bombowc\u00f3w, zwana rajdem p\u0142k. Doolittle’a. Pomimo…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":1254,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[177],"tags":[373,374,357],"class_list":["post-1253","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-historia-2","tag-373","tag-nalot-na-tokio","tag-tokio"],"yoast_head":"\n