Start rakiety Saturn I skonstruowanej przez Wernhera von Brauna fot. NASA\/Wikimedia Commons<\/em><\/p>\n<\/div>\n

Rok p\u00f3\u017aniej zesp\u00f3\u0142 Wernhera von Brauna zosta\u0142 skierowany do niewielkiego miasta Huntsville w Alabamie, gdzie uczestniczy\u0142 w projektowaniu pocisk\u00f3w balistycznych \u015bredniego zasi\u0119gu Redstone, na bazie kt\u00f3rych skonstruowano Jupitera C. Rakieta ta 31 stycznia 1958 roku wynios\u0142a na orbit\u0119 Explorera 1 – pierwszego ameryka\u0144skiego satelit\u0119. Nie uprzedzajmy jednak fakt\u00f3w. W Huntsville, kt\u00f3re za spraw\u0105 przemys\u0142u zbrojeniowego z czasem zaczyna\u0142o si\u0119 dynamicznie rozrasta\u0107 i zdoby\u0142o przydomek Rocket City, von Braun po\u015bwi\u0119ca\u0142 swoj\u0105 uwag\u0119 nie tylko konstruowaniu, ale r\u00f3wnie\u017c popularyzowaniu idei lot\u00f3w kosmicznych. Walnie przyczyni\u0142 si\u0119 do zorganizowania pierwszego Sympozjum Lot\u00f3w Kosmicznych w 1951 roku w Nowym Jorku, w kt\u00f3rym uczestniczy\u0142a \u00f3wczesna \u015bmietanka naukowa oraz – na co ju\u017c wtedy k\u0142ad\u0142 du\u017cy nacisk – liczni przedstawiciele prasy.<\/p>\n

Najciekawsze prace naukowe zosta\u0142y opublikowanej w kolejnym roku w specjalnym wydaniu magazynu „Collier” pod zbiorczym tytu\u0142em „Cz\u0142owiek nied\u0142ugo podbije kosmos”. Tekst, kt\u00f3ry zamie\u015bci\u0142 tam Wernher von Braun, z fantastycznymi ilustracjami statk\u00f3w kosmicznych, planami budowy stacji orbitalnej i skolonizowania Ksi\u0119\u017cyca, pobudzi\u0142 wyobra\u017ani\u0119 Amerykan\u00f3w. W programach „Tomorrowland” produkcji Walta Disneya niemiecki uczony z pasj\u0105 pokazywa\u0142, \u017ce kosmos jest bli\u017cej ni\u017c si\u0119 wydaje. Poczucie to, szczeg\u00f3lnie po wystrzeleniu pierwszego sztucznego satelity Ziemi przez Zwi\u0105zek Radziecki, by\u0142o w Ameryce na wag\u0119 z\u0142ota. Minorowych nastroj\u00f3w nie poprawi\u0142a nawet wspomniana misja Explorera 1, kt\u00f3ry w odr\u00f3\u017cnieniu od Sputnika dokona\u0142 prze\u0142omowego odkrycia, dowodz\u0105c istnienia tzw. radiacyjnego pasa Van Allena. Kolejny wielki sukces von Brauna – wyniesienie na orbit\u0119 dw\u00f3ch astronaut\u00f3w podr\u00f3\u017cuj\u0105cych rakiet\u0105 Redstone w ramach projektu Merkury, r\u00f3wnie\u017c odby\u0142o si\u0119 w cieniu radzieckiego sukcesu Jurija Gagarina.<\/p>\n

Saturn V i program Apollo<\/b><\/p>\n

Wernher von Braun i jego zesp\u00f3\u0142 nie zamierzali si\u0119 jednak poddawa\u0107. W 1960 r. wraz z transferem do utworzonej dwa lata wcze\u015bniej Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmiczne (NASA), ju\u017c po przyznaniu obywatelstwa jako pe\u0142noprawny Amerykanin, von Braun rozpocz\u0105\u0142 prac\u0119 w Marshall Space Center w Huntsville. Jako jego pierwszy dyrektor kontynuowa\u0142 rozw\u00f3j projektu budowy rakiety, kt\u00f3ra mia\u0142a wynie\u015b\u0107 cz\u0142owieka na Ksi\u0119\u017cyc w programie Apollo, og\u0142oszonym przez Johna Kennedy’ego podczas przem\u00f3wienia w Kongresie w 1961 roku. Cel ten potwierdzi\u0142 w s\u0142ynnym przem\u00f3wieniu na Uniwersytecie Rice, zwracaj\u0105c si\u0119 po\u015brednio w kierunku ZSRR: „(…) oczy \u015bwiata skierowane s\u0105 teraz w kosmos – ku Ksi\u0119\u017cycowi i dalszym planetom. Przyrzekli\u015bmy sobie, \u017ce nie b\u0119dzie nad nim panowa\u0107 wroga flaga podboju, lecz sztandar wolno\u015bci i pokoju”. Wernher von Braun mia\u0142 pom\u00f3c w realizacji tego ambitnego zadania. Ca\u0142e jego \u017cycie zmierza\u0142o do tego momentu.<\/p>\n

Maj\u0105c przed oczami – dos\u0142ownie i w przeno\u015bni – cel misji Apollo, von Braun rozpocz\u0105\u0142 prace nad Saturnem I, najwi\u0119ksz\u0105 rakiet\u0105 jak\u0105 kiedykolwiek zbudowano. W 1966 roku Saturn IB dostarczy\u0142 l\u0105downik Apollo na orbit\u0119 oko\u0142oziemsk\u0105 aby po licznych poprawkach, ogromny Saturn V w 1969 wyni\u00f3s\u0142 za\u0142og\u0119 Apollo 11 na powierzchni\u0119 Srebrnego Globu. Von Braun powiedzia\u0142 kiedy\u015b, \u017ce rakieta uwolni cz\u0142owieka z kajdan grawitacji, kt\u00f3re przykuwaj\u0105 go do tej planety. A kiedy ten dzie\u0144 nadejdzie, „otworz\u0105 si\u0119 przed nim bramy do nieba”. By\u0107 mo\u017ce o tym w\u0142a\u015bnie my\u015bla\u0142, kiedy Neil Armstrong stawia\u0142 pierwsze kroki na Ksi\u0119\u017cycu. Kiedy Wernher von Braun wr\u00f3ci\u0142 do Hunstville, uradowani mieszka\u0144cy wnosili go na r\u0119kach, a transparenty g\u0142osi\u0142y „Teraz zabierz nas na Marsa!”. W ramach uznania od prezydenta otrzyma\u0142 Medal za Wybitn\u0105 S\u0142u\u017cb\u0119, jedno z najwa\u017cniejszych odznacze\u0144 przyznawanych w USA, a 16 marca 1970 zosta\u0142 zast\u0119pc\u0105 dyrektora NASA ds. planowania. By\u0142 to ju\u017c jednak okres, w kt\u00f3rym kolejne loty na Ksi\u0119\u017cyc nie budzi\u0142y tak wielkiego zainteresowania, a von Braun by\u0107 mo\u017ce \u017c\u0105dny nowych wyzwa\u0144, po dw\u00f3ch latach zdecydowa\u0142 si\u0119 na wyjazd do Waszyngtonu, gdzie obj\u0105\u0142 stanowisko wiceprezesa w firmie lotniczej Fairchild Industries.<\/p>\n

R\u0119ka Stw\u00f3rcy<\/b><\/p>\n

Kiedy wyje\u017cd\u017ca\u0142 z miasta jako jego honorowy obywatel, m\u00f3wi\u0142 na po\u017cegnanie: „Wszyscy zdajemy sobie spraw\u0119, \u017ce pierwsze l\u0105dowanie na Ksi\u0119\u017cycu by\u0142o wydarzeniem, po kt\u00f3rym ci\u0119\u017cko b\u0119dzie zrobi\u0107 co\u015b r\u00f3wnie spektakularnego. Jest tylko jeden Ksi\u0119\u017cyc i obawiam si\u0119, \u017ce w nadchodz\u0105cych latach nie b\u0119dziemy w stanie tego l\u0105dowania przy\u0107mi\u0107. Kiedy zainteresowanie programem kosmicznym b\u0119dzie male\u0107, musimy jednak zrobi\u0107 wszystko, aby technologi\u0119, kt\u00f3re przy tym powsta\u0142a, wykorzysta\u0107 w codziennym \u017cyciu, do rozwoju ludzko\u015bci”. By\u0107 mo\u017ce w\u0142a\u015bnie w tych s\u0142owach w ca\u0142ej pe\u0142ni objawi\u0142 si\u0119 pragmatyzm Wernher von Brauna.<\/p>\n

Cho\u0107 nigdy nie polecia\u0142 w kosmos, to za jego spraw\u0105 po raz pierwszy opu\u015bcili\u015bmy orbit\u0119 oko\u0142oziemsk\u0105. Czas wy\u015bcigu i prze\u0142omu powoli si\u0119 jednak ko\u0144czy\u0142, a z wyprodukowanej technologii trzeba by\u0142o zrobi\u0107 u\u017cytek. Nied\u0142ugo po swoim wyje\u017adzie dowiedzia\u0142 si\u0119, \u017ce zdiagnozowano u niego raka, mimo tego pracowa\u0142 i nadal popularyzowa\u0142 wiedz\u0119 o programach kosmicznych. „Niekt\u00f3rzy m\u00f3wi\u0105, \u017ce dzi\u0119ki temu teleskopowi b\u0119dziemy umieli zajrze\u0107 daleko w g\u0142\u0105b kosmosu, \u017ce dostrze\u017cemy r\u0119k\u0119 Stw\u00f3rcy” – m\u00f3wi\u0142 o planach budowy Hubble’a, pracuj\u0105c na emeryturze w Fairchild. Siwy, wyra\u017anie szczuplejszy przez walk\u0119 z chorob\u0105, ale nadal z b\u0142yskiem w oku. Dr. Wernher von Braun zmar\u0142 po nieudanej operacji 16 czerwca 1977 w Alexandrii w stanie Virginia. Do dzi\u015b posta\u0107 konstruktora V-2 i Saturna V jest jedn\u0105 z najbardziej kontrowersyjnych figur w historii nauki.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

W histori\u0119 rakiet od samego pocz\u0105tku wpisany by\u0142 tragiczny paradoks. Z jednej strony symbolizowa\u0142y post\u0119p technologiczny i odwieczne marzenie cz\u0142owieka o dosi\u0119gni\u0119ciu kosmosu, z drugiej wykorzystywane jako bro\u0144 – przynosi\u0142y \u015bmier\u0107. Takie te\u017c by\u0142o \u017cycie Wernera von Brauna – zawieszone pomi\u0119dzy programem Apollo a V-2 – „cudown\u0105 broni\u0105” Hitlera. Jednym z najwi\u0119kszych osi\u0105gni\u0119\u0107 ludzko\u015bci, a zbrodni\u0105. Von Braun sam do ko\u0144ca twierdzi\u0142, \u017ce wszystko co robi\u0142, mia\u0142o go przybli\u017ca\u0107 do gwiazd. Pytanie, czy mo\u017cna zmierza\u0107 do nich po trupach? „Ludzie w XVI i XVII wieku s\u0105dzili, \u017ce aby posi\u0105\u015b\u0107 kontrol\u0119 nad \u015bwiatem, trzeba kontrolowa\u0107 morza i oceany. Tak i my dzisiaj, aby kontrolowa\u0107 Ziemi\u0119, musimy mie\u0107 w\u0142adanie nad przestrzeni\u0105 kosmiczn\u0105, kt\u00f3ra j\u0105 otacza” – m\u00f3wi\u0142 Wernher von Braun pod koniec lat 50. do ameryka\u0144skich polityk\u00f3w, przekonuj\u0105c ich do rozpocz\u0119cia misji za\u0142ogowej na Ksi\u0119\u017cyc. Jeszcze kilkana\u015bcie lat wcze\u015bniej jako Sturmbannf\u00fchrer SS…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":1193,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[177],"tags":[348,347,346,345],"class_list":["post-1192","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-historia-2","tag-apollo-11","tag-satunr-v","tag-v2","tag-wernher-von-braun"],"yoast_head":"\n