W z\u0142udnej alternatywie dw\u00f3ch totalitaryzm\u00f3w, 70 lat temu po stronie Niemiec stan\u0119li nie tylko liczni Ukrai\u0144cy i Ba\u0142towie. Tak\u017ce wielu Rosjan postanowi\u0142o wsp\u00f3\u0142pracowa\u0107 z Niemcami, widz\u0105c w nich wyzwolicieli od komunizmu.<\/strong><\/p>\n

Pod koniec 1941 roku III Rzesza sta\u0142a u szczytu militarnej pot\u0119gi. Pancerny Blitzkrieg wbija\u0142 si\u0119 w g\u0142\u0105b terytorium Zwi\u0105zku Radzieckiego, zamykaj\u0105c w okr\u0105\u017ceniach ca\u0142e dywizje Armii Czerwonej. Pomimo p\u00f3\u017aniejszych stara\u0144 radzieckich historyk\u00f3w, nie da\u0142o si\u0119 ukry\u0107, \u017ce cz\u0119\u015b\u0107 ludno\u015bci zamieszkuj\u0105cej terytoria si\u0142\u0105 wcielone do ZSRR przyj\u0119\u0142a Wehrmacht jak wybawienie. Ukrai\u0144cy, Tatarzy krymscy czy Ba\u0142towie \u0142udzili si\u0119, \u017ce w odr\u00f3\u017cnieniu od sowiet\u00f3w, z cywilizowanymi Niemcami b\u0119dzie mo\u017cna rozmawia\u0107. Do dzi\u015b archiwa skrywaj\u0105 zdj\u0119cia obrazuj\u0105ce wiar\u0119 w \u201eludzkie oblicze nazizmu\u201d.<\/p>\n

Gdzie\u015b wida\u0107 jak na bezimiennej wsi kobieta rzuca kwiaty na przeje\u017cd\u017caj\u0105ce czo\u0142gi. W \u017b\u00f3\u0142kwi bram\u0119 wjazdow\u0105 zamku zamieniono w \u0142uk tryumfalny. Na jego szczycie, wielki, wymalowany na prze\u015bcieradle napis oznajmia\u0142: \u201eHeil Hitler!\u201d. Witryny niekt\u00f3rych sklep\u00f3w w Charkowie spontanicznie przyozdabiano flagami ze swastyk\u0105. Nawet w samym Leningradzie, na wie\u015b\u0107 o zbli\u017caj\u0105cej si\u0119 armii niemieckiej na \u015bmietnik wyrzucano ca\u0142e nar\u0119cza oprawionych na czerwono tom\u00f3w Lenina.<\/p>\n

O ile nie trudno zrozumie\u0107, \u017ce narody kt\u00f3re utraci\u0142y swoj\u0105 niezale\u017cno\u015b\u0107 wita\u0142y Niemc\u00f3w z nadziej\u0105, o tyle wnikliwiej trzeba potraktowa\u0107 Rosjan, kt\u00f3rzy w z\u0142udnej alternatywnie dw\u00f3ch totalitaryzm\u00f3w postawili na narodowy socjalizm. Oto historia \u201eWolnej od \u017byd\u00f3w i bolszewik\u00f3w\u201d Republiki \u0141okockiej.<\/p>\n

Republika zes\u0142a\u0144c\u00f3w<\/strong><\/p>\n

Wszystko zacz\u0119\u0142o si\u0119 do\u015b\u0107 kuriozalnie. Niespe\u0142na trzy miesi\u0105ce po rozpocz\u0119ciu Operacji Barbarossa \u017co\u0142nierze \u201eojca niemieckich wojsk pancernych\u201d genera\u0142a Guderiana, przej\u0119li z r\u0105k czerwonoarmist\u00f3w miasta \u0141oko\u0107 i Bria\u0144sk, le\u017c\u0105ce w pobli\u017cu obecnej granicy z Bia\u0142orusi\u0105. Zamiast biernego oporu ludno\u015bci natrafili jednak na\u2026 propozycj\u0119 wsp\u00f3\u0142pracy ze strony nauczyciela fizyki w technikum le\u015bnym i in\u017cyniera zak\u0142ad\u00f3w spirytusowych.<\/p>\n

Konstantin Woskobojnik i Bronis\u0142aw Kami\u0144ski, bo o nich mowa, mieli wszelkie powody ku temu, aby nienawidzi\u0107 bolszewik\u00f3w. Cho\u0107 pocz\u0105tkowo dali si\u0119 uwie\u015b\u0107 czarowi rewolucji, ich pogl\u0105dy szybko ewoluowa\u0142y. Woskobojnik ju\u017c w latach 20. stan\u0105\u0142 na czele krwawo st\u0142umionej ch\u0142opskiej rewolty. Ukrywaj\u0105c si\u0119 pod fa\u0142szywym nazwiskiem uko\u0144czy\u0142 studia elektromechaniczne w Moskwie. W\u0142adza sowiecka nie zapomina jednak o tych, kt\u00f3rzy j\u0105 zdradzili.<\/p>\n

Podobnie rzecz si\u0119 mia\u0142a z Kami\u0144skim. Cho\u0107 nale\u017ca\u0142 do partii komunistycznej, krytyczne pogl\u0105dy na temat ko\u0142choz\u00f3w przyczyni\u0142y si\u0119 do oskar\u017cenia go o szpiegostwo. Jego polsko-niemieckie pochodzenie tylko u\u0142atwi\u0142o spraw\u0119. Osadzony w \u0142agrze, na wolno\u015b\u0107 wyszed\u0142 po czterech latach, w przeddzie\u0144 wybuchu Wojny Ojczy\u017anianej.<\/p>\n

Cho\u0107 p\u00f3\u017aniejsi kolaboranci m\u0142odo\u015b\u0107 sp\u0119dzili w obozach NKWD, w rejonie \u0142okockim nie byli wcale odosobnieni. W latach 30. urz\u0105dzono tu bowiem swoisty rezerwat by\u0142ych zes\u0142a\u0144c\u00f3w, cz\u0119sto chorych na gru\u017alic\u0119 po pobycie w GU\u0141AG-ach. Oficjalnym rozporz\u0105dzeniem zabroniono im osiedlania si\u0119 we wszystkich wi\u0119kszych miastach Zwi\u0105zku Radzieckiego.<\/p>\n

Tam w\u0142a\u015bnie, mo\u017ce za spraw\u0105 wsp\u00f3lnej przesz\u0142o\u015bci, Kami\u0144ski i Wosjobojnik nawi\u0105zali bli\u017csz\u0105 znajomo\u015b\u0107. Zdesperowani i odizolowani \u017cyj\u0105c w poczuciu krzywdy, byli beczk\u0105 prochu, kt\u00f3ra czeka\u0142a na iskr\u0119. A ta nadarzy\u0142a si\u0119 w momencie niemieckiej inwazji. Utworzona w p\u00f3\u017aniejszej Republice \u0141okockiej gazeta \u201eG\u0142os naroda\u201d, tak po roku dzia\u0142alno\u015bci relacjonowa\u0142a intencje przy\u015bwiecaj\u0105ce Woskobojnikowi: \u201eM\u00f3wi\u0142 on o nowej armii rosyjskiej, kt\u00f3ra wsp\u00f3lnie z Niemcami b\u0119dzie walczy\u0107 przeciwko bolszewikom, o rosyjskiej partii narodowo-socjalistycznej, kt\u00f3ra zjednoczy ca\u0142y nar\u00f3d, m\u00f3wi\u0142 o ma\u0142ym i niezauwa\u017calnym \u0141okociu, w kt\u00f3rym ju\u017c widzia\u0142 przysz\u0142e centrum pierwszego Samorz\u0105du\u201d.<\/p>\n

Po kr\u00f3tkich pertraktacjach dow\u00f3dztwo Wehrmachtu przysta\u0142o na argumenty wys\u0142anej delegacji. W listopadzie 1941 r. oficjalnie utworzono \u0141okocki Okr\u0119g Samorz\u0105dowy. Idea by\u0142a prosta \u2013 Niemcy dawali pozory autonomii i woln\u0105 r\u0119k\u0119 w kwestiach wewn\u0119trznych, w zamian oczekiwali zabezpieczenia ty\u0142\u00f3w armii przed partyzantami oraz regularnego dostarczania kontyngent\u00f3w. \u201eEksperyment \u0142okocki\u201d a\u017c do 1944 roku by\u0142 sol\u0105 w oku Kremla. Dop\u00f3ki los nie odwr\u00f3ci\u0142 si\u0119 na stron\u0119 konkurencyjnego kolaboranta, genera\u0142a W\u0142asowa, Kami\u0144ski ze swoj\u0105 Republik\u0105 stanowili pe\u0142n\u0105 spektakularnych sprzeczno\u015bci s\u0142owia\u0144sko-nazistowsk\u0105 awangard\u0119.<\/p>\n

\u201eZ wielkimi Niemcami \u2013 na wieki!\u201d<\/strong><\/p>\n

Po latach by\u0107 mo\u017ce najbardziej dziwi ideologiczny zapa\u0142, z jakim przyst\u0105piono do budowy Nowej Rosji. Jak pisze Boris Soko\u0142ow w swojej ksi\u0105\u017cce o okupacji ZSRR, \u201eMieszka\u0144cy obwodu \u0142okockiego w latach 1941 \u2013 42 liczyli, \u017ce bolszewicy nigdy ju\u017c nie wr\u00f3c\u0105\u201d. Tak czy inaczej, prawie ka\u017cdy mia\u0142 \u015bwiadomo\u015b\u0107, \u017ce otwarta wsp\u00f3\u0142praca z Niemcami to bilet w jedn\u0105 stron\u0119. Kiedy roznosi\u0142y si\u0119 pog\u0142oski o kl\u0119sce Wehrmachtu pod Stalingradem, w wierszu pt. \u201ePlotki\u201d na \u0142amach lokalnej gazety tak pisano o ewentualnym zwyci\u0119stwie sowiet\u00f3w: \u201eJu\u017c min\u0119\u0142a wasza s\u0142awa \/ Waszych ju\u017c nie wr\u00f3ci \u0142ad! \/ \u017bycie nowe wiatr ju\u017c niesie \/ Zmiecie te\u017c ich wilczy \u015blad\u201d.<\/p>\n

Z ca\u0142\u0105 uczciwo\u015bci\u0105 trzeba przyzna\u0107, \u017ce owo \u201enowe \u017cycie\u201d Woskobojnik i Kami\u0144ski potraktowali \u015bmiertelnie powa\u017cnie. Cho\u0107 ten pierwszy zgin\u0105\u0142 w styczniu 1942 r. z r\u0105k \u201ebestii z lasu\u201d (jak okre\u015blano sowieckich partyzant\u00f3w), Kami\u0144ski mianowany Ober-B\u00fcrgomistrem, b\u0142yskawicznie przej\u0105\u0142 stery i kontynuowa\u0142 \u201edzie\u0142o\u201d. Na wiecach otwarcie m\u00f3wi\u0142 o tym, \u017ce jego celem jest \u201eurz\u0105dzenie spo\u0142ecze\u0144stwa wed\u0142ug wzoru niemieckiego\u201d. A w tej kwestii inspiracje p\u0142yn\u0119\u0142y bezpo\u015brednio ze \u017ar\u00f3d\u0142a.<\/p>\n

W listopadzie 1942 roku redakcja \u201eG\u0142osu\u201d wys\u0142ana zosta\u0142a bowiem na wycieczk\u0119 w g\u0142\u0105b Trzeciej Rzeszy. Kiedy na froncie wschodnim wa\u017cy\u0142y si\u0119 losy kampanii, w artykule \u201eNotatki o Niemczech\u201d zachwyceni rosyjscy antykomuni\u015bci opisywali wzorowy porz\u0105dek u tamtejszych robotnik\u00f3w, czyste obrusy w sto\u0142\u00f3wkach zak\u0142adowych, przydomowe ogr\u00f3dki i smaczne piwo. Przedrukowany obok plakat zach\u0119caj\u0105cy do wyjazdu na roboty dope\u0142nia\u0142 tylko obrazu.<\/p>\n

Niedaleko pada jab\u0142ko\u2026<\/strong><\/p>\n

Zainspirowany nazistowsk\u0105 idyll\u0105 Kami\u0144ski zabra\u0142 si\u0119 do pracy. W pierwszej kolejno\u015bci postanowiono zreformowa\u0107 kwesti\u0119 agrarn\u0105 i gospodark\u0119. Ch\u0142opi otrzymali na w\u0142asno\u015b\u0107 ziemi\u0119, zlikwidowano znienawidzone ko\u0142chozy. \u201eG\u0142os naroda\u201d w s\u0142owach jakby wyj\u0119tych z radzieckiej \u201ePrawdy\u201d z dum\u0105 donosi\u0142; \u201eOdbudowano i uruchomiono wiele przedsi\u0119biorstw przemys\u0142owych (\u2026) Miasto Dimitriejew znowu rozkwita. W kr\u00f3tkim czasie powsta\u0142y tam cztery sklepy, osiem kiosk\u00f3w, dwie sto\u0142\u00f3wki, restauracja, dwa zak\u0142ady fryzjerskie (\u2026) Miasto jest czyste. O \u015bwicie sprz\u0105tane s\u0105 chodniki g\u0142\u00f3wnych ulic, \u015bmieci s\u0105 wywo\u017cone; niekt\u00f3re ulice asfaltowane\u201d. Jak na ironi\u0119, m\u0142oda Republika pyszni\u0142a si\u0119 swoimi w\u0105tpliwymi sukcesami przejmuj\u0105c wzorce ze stalinowskiej propagandy. Kami\u0144skiego tytu\u0142owano \u201enajlepszym gospodarzem\u201d, a w jego mocnych r\u0119kach \u201e(\u2026) skomplikowana machina gospodarcza i wojenna pracuje dok\u0142adnie\u201d.<\/p>\n

Cho\u0107 gospodarz szczeg\u00f3ln\u0105 uwag\u0119 przyk\u0142ada\u0142 do cia\u0142a, nie zapomina\u0142 r\u00f3wnie\u017c o piel\u0119gnowaniu ducha. I tak, na polu kultury do u\u017cytku oddawano teatry, kluby \u017co\u0142nierskie, zmieniano nazwy ulic i miast, otwierano ko\u015bcio\u0142y. Brakowa\u0142o w tym wszystkim jedynie nowego kalendarza\u2026<\/p>\n

Trudno ukry\u0107, \u017ce dla Kami\u0144skiego Niemcy by\u0142y ziemi\u0105 obiecan\u0105. W tym nowoczesnym kraju \u201e(\u2026) ka\u017cda wie\u015b ma sw\u00f3j klub pi\u0142karski a niezliczone miejscowo\u015bci liczne p\u0142ywalnie\u201d \u2013 m\u00f3wi\u0142. Fascynowa\u0142a go r\u00f3wnie\u017c dba\u0142o\u015b\u0107 o rodzin\u0119, promocja wielodzietno\u015b\u0107 i \u201ezdrowy\u201d model wychowania. Niestety nie na ideologicznym zachwycie i dostawie byd\u0142a ko\u0144czy\u0142 si\u0119 ten alians. Id\u0105c \u201eZ wielkimi Niemcami \u2013 na wieki!\u201d wzi\u0119to r\u00f3wnie\u017c na barki agresywny antysemityzm.<\/p>\n

\u201ePodstawowym zadaniem i \u015bwi\u0119tym obowi\u0105zkiem ka\u017cdego wolnego obywatela jest b\u00f3j a\u017c do ostatecznej likwidacji band \u017cydowsko-bolszewickich\u201d \u2013 grzmia\u0142 podczas przem\u00f3wienia Ober-B\u00fcrgomistr. Na tym polu nie mo\u017cna si\u0119 by\u0142o jednak za bardzo wykaza\u0107. W\u015br\u00f3d p\u00f3\u0142 miliona mieszka\u0144c\u00f3w obwodu or\u0142owskiego, najwy\u017cej kilkuset by\u0142o pochodzenia \u017cydowskiego. Soko\u0142ow pisze: \u201eMiejscowi, by\u0107 mo\u017ce, cz\u0119\u015bciej spotykali si\u0119 z \u017bydami jako urz\u0119dnikami i pracownikami NKWD i antysemityzm uto\u017csamiali z nienawi\u015bci\u0105 do w\u0142adzy sowieckiej\u201d. Abstrahuj\u0105c od genezy problemu, faktem jest, \u017ce Republika \u0141okocka nie mia\u0142a lito\u015bci dla oko\u0142o 300 z nich, kt\u00f3rych bez skrupu\u0142\u00f3w rozstrzelano.<\/p>\n

Armia Nowej Rosji<\/strong><\/p>\n

Oczywi\u015bcie Republika \u0141okocka nie by\u0142a jedynie eksperymentem spo\u0142eczno-gospodarczym. Ju\u017c od pierwszych dni jej istnienia formowano odzia\u0142y samoobrony. Licz\u0105ca pocz\u0105tkowo 20 os\u00f3b milicja, z czasem zamieni\u0142a si\u0119 w 12-tysi\u0119czn\u0105 Rosyjsk\u0105 Wyzwole\u0144cz\u0105 Armi\u0119 Ludow\u0105 (w skr\u00f3cie RONA, nie myli\u0107 z ROA, utworzon\u0105 w 1944 r. kolaboracyjn\u0105 armi\u0105 gen. W\u0142asowa). To w\u0142a\u015bnie ten odzia\u0142, pod koniec wojny w\u0142\u0105czony do SS i przemianowany na Volksheer-Brigade Kaminski, odpowiada\u0142 za jedne z najbrutalniejszych zbrodni na ludno\u015bci cywilnej podczas powstania warszawskiego. Tylko 5. sierpnia 1944 r. Brygada Kami\u0144skiego zamordowa\u0142a 15 ty\u015b. mieszka\u0144c\u00f3w Ochoty. Z czasem zwierz\u0119ce zachowanie jego podw\u0142adnych przesta\u0142o si\u0119 podoba\u0107 nawet Niemcom. Na \u017c\u0105danie dow\u00f3dztwa o powstrzymanie grabie\u017cy, nowo mianowany Brigadenf\u00fchrer SS Kami\u0144ski odpowiedzia\u0142: \u201eMoi ludzie w walce z bolszewizmem potracili swoje maj\u0105tki i nie widz\u0119 niczego z\u0142ego w tym, \u017ce chc\u0105 poprawi\u0107 swoj\u0105 sytuacj\u0119 materialn\u0105 kosztem Polak\u00f3w, wrog\u00f3w Niemiec\u201d.<\/p>\n

Kiedy wojska stacjonowa\u0142y jeszcze w \u0141okociu, miejscowi nazywali je z dum\u0105 \u201es\u0142awetnymi batalionami\u201d, rzeczywisto\u015b\u0107 nie by\u0142a jednak r\u00f3\u017cowa. Szerzy\u0142y si\u0119 dezercje i pija\u0144stwo \u2013 zak\u0142ad spirytusowy by\u0142 przecie\u017c na wyci\u0105gni\u0119cie r\u0119ki. Na pocz\u0105tku 1942 r. dysponowano jedynie niewielk\u0105 liczb\u0105 pozostawionych przez Armi\u0119 Czerwon\u0105 maszyn, na czele z czterema wozami bojowymi pami\u0119taj\u0105cymi lata 20. Przez d\u0142ugi czas wyst\u0119powa\u0142y r\u00f3wnie\u017c braki w umundurowaniu, a \u017co\u0142nierze RONA nieraz maszerowali boso b\u0105d\u017a w uniformach sowieckich.<\/p>\n

Pomimo tego brygada Kami\u0144skiego odznacza\u0142a si\u0119 niezwyk\u0142\u0105 skuteczno\u015bci\u0105 w zwalczaniu sowieckiej partyzantki. A ta nie pozostawa\u0142a d\u0142u\u017cna. Komunikaty bojowe pe\u0142ne s\u0105 opis\u00f3w brutalizuj\u0105cych si\u0119 z czasem star\u0107. Jak podaje \u201eG\u0142os naroda\u201d: \u201e(\u2026) stalinowskie w\u015bciek\u0142e psy mordowa\u0142y le\u015bniczych, nauczycieli, robotnik\u00f3w, ch\u0142op\u00f3w, inwalid\u00f3w, wcze\u015bniej zn\u0119caj\u0105c si\u0119 nad nimi: ci\u0119li swoje ofiary no\u017cami, r\u0105bali siekierami, wycinali kawa\u0142ki sk\u00f3ry i kr\u0119gi kr\u0119gos\u0142upa, zdejmowali skalpy, \u015bcinali g\u0142owy. (\u2026) Bandyci le\u015bni pastwi\u0105 si\u0119 nad naszymi lud\u017ami niczym zwierz\u0119ta\u201d \u2013 dodawa\u0142 redaktor.<\/p>\n

Partyzanci byli bowiem \u015bwiadomi z kim walcz\u0105. Obiektem represji sta\u0142a si\u0119 w zasadzie tylko ludno\u015b\u0107 okr\u0119gu \u0142okockiego, kt\u00f3ra za pomoc nazistom mia\u0142a zap\u0142aci\u0107 najwy\u017csz\u0105 cen\u0119. R\u00f3wnie\u017c podczas star\u0107 nie by\u0142o lito\u015bci dla pokonanych. Sowieci schwytawszy jednego z dow\u00f3dc\u00f3w RONA przywi\u0105zali go do czo\u0142gu i je\u017adzili po mie\u015bcie dop\u00f3ki nie skona\u0142. W ramach ostrze\u017cenia dla okolicznych mieszka\u0144c\u00f3w, partyzanci nie cofali si\u0119 przed \u017cadnymi \u015brodkami. W meldunkach niemieckiej Grupy Armii \u201e\u015arodek\u201d czytamy m.in. o losach \u0142okockiego milicjanta, kt\u00f3remu przed ca\u0142\u0105 wiosk\u0105 \u0142amano kolejne ko\u0144czyny, aby nast\u0119pnie je poobcina\u0107 i konaj\u0105cego, zostawi\u0107 na 30 stopniowym mrozie. Druga strona oczywi\u015bcie nie pozostawa\u0142a d\u0142u\u017cna, w odwecie niejednokrotnie rozstrzeliwuj\u0105c ponad stu \u201ebandyt\u00f3w i cz\u0142onk\u00f3w ich rodzin\u201d.<\/p>\n

Gorzki koniec<\/strong><\/p>\n

By\u0107 mo\u017ce w wypadku zwyci\u0119stwa Hitlera Kami\u0144ski zast\u0105pi\u0142by Stalina na czele marionetkowego rz\u0105du w okupowanej Rosji. Z czasem jednak gwiazda nazist\u00f3w blad\u0142a. Spychani coraz bardziej na zach\u00f3d, w 1943 r. musieli opu\u015bci\u0107 Republik\u0119 \u0141okock\u0105. Ober-B\u00fcrgomistr wydaj\u0105c rozkaz ewakuacji nie przebiera\u0142 w \u015brodkach. Raporty sytuacyjne NKWD, nawet je\u015bli koloryzuj\u0105 sytuacj\u0119, oddaj\u0105 ducha rozk\u0142adu, kt\u00f3ry zakrad\u0142 si\u0119 w szeregi RONA: \u201eOdmawiaj\u0105cy wyjazdu traktowani s\u0105 jak partyzanci i rozstrzeliwani na miejscu (\u2026) Masowo wieszani s\u0105 wi\u0119\u017aniowie, po 30, 50 dziennie\u201d. Na chwil\u0119 przed wymarszem z Republiki niemiecki genera\u0142 powiedzia\u0142 do zebranych wojsk: \u201eB\u0119dziemy walczy\u0107 do ostatniego naboju, a wy, budowniczowie nowej Europy, musicie nas wesprze\u0107\u201d. \u017bo\u0142nierze ruszyli z minami skaza\u0144c\u00f3w.<\/p>\n

Cho\u0107 na terytorium Bia\u0142orusi pr\u00f3bowano jeszcze zorganizowa\u0107 kolejne marionetkowe pa\u0144stwo, czas Kami\u0144skiego dobiega\u0142 ko\u0144ca. Tak podczas proces\u00f3w norymberskich m\u00f3wi\u0142 o nim niemiecki genera\u0142 Erich von dem Bach: \u201eBy\u0142 awanturnikiem politycznym, wyg\u0142asza\u0142 do swych ludzi mowy propagandowe o wielkiej, faszystowskiej Rosji, kt\u00f3rej chcia\u0142 by\u0107 przyw\u00f3dc\u0105-fuhrerem. Kobiety i alkohol by\u0142y tre\u015bci\u0105 jego \u017cycia. (\u2026) Poj\u0119cie w\u0142asno\u015bci by\u0142o mu obce, \u017cadnego narodu nie nienawidzi\u0142 tak, jak Polak\u00f3w, kt\u00f3rych wspomina\u0142 jedynie obel\u017cywymi s\u0142owami\u201d.<\/p>\n

Po powstaniu warszawskim zacz\u0105\u0142 by\u0107 coraz mniej przydatny. Wed\u0142ug oficjalnej wersji zgin\u0105\u0142 w 4 pa\u017adziernika 1944 r. w \u0141odzi, ulegaj\u0105c wypadkowi samochodowemu. W rzeczywisto\u015bci zlikwidowano go pod koniec sierpnia za niesubordynacj\u0119 i coraz mniejsz\u0105 warto\u015b\u0107 bojow\u0105 jego oddzia\u0142\u00f3w. Zatrzymany prze ludzi szefa krakowskiego SD Waltera Bierkampa, zosta\u0142 w tajemnicy przed swoimi oddzia\u0142ami rozstrzelany. Jego miejsce na \u015bwieczniku zaj\u0105\u0142 inny kolaborant, genera\u0142 Andriej W\u0142asow, kt\u00f3ry ze swoj\u0105 Rosyjsk\u0105 Armi\u0105 Wyzwole\u0144cz\u0105 walczy\u0142 do ostatnich dni III Rzeczy.<\/p>\n

Cho\u0107 wraz z wymarszem ostatniego \u017co\u0142nierza RONA losy Republiko \u0141okockiej dobieg\u0142y kresu, niekt\u00f3rzy do ko\u0144ca wierzyli w tryumfalny powr\u00f3t Kami\u0144skiego. Zaszyci w lasach, g\u0142odni i \u017ale uzbrojeni nazywali siebie \u201epartyzantami F\u00fchrera\u201d. Wed\u0142ug radzieckich donos\u00f3w, coraz bardziej zdemoralizowane grupy dzia\u0142a\u0142y jeszcze do wczesnych lat 50. Z czasem \u017co\u0142nierzy Nowej Rosji nie mo\u017cna ju\u017c by\u0142o odr\u00f3\u017cni\u0107 od zwyk\u0142ych bandyt\u00f3w.<\/p>\n

Przy pisaniu tego artyku\u0142u korzysta\u0142em z ksi\u0105\u017cki Borisa Soko\u0142owa, \u201eZSRR pod okupacj\u0105. Fakty i mity”, wyd. Inicja\u0142 2011.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

W z\u0142udnej alternatywie dw\u00f3ch totalitaryzm\u00f3w, 70 lat temu po stronie Niemiec stan\u0119li nie tylko liczni Ukrai\u0144cy i Ba\u0142towie. Tak\u017ce wielu Rosjan postanowi\u0142o wsp\u00f3\u0142pracowa\u0107 z Niemcami, widz\u0105c w nich wyzwolicieli od komunizmu. Pod koniec 1941 roku III Rzesza sta\u0142a u szczytu militarnej pot\u0119gi. Pancerny Blitzkrieg wbija\u0142 si\u0119 w g\u0142\u0105b terytorium Zwi\u0105zku Radzieckiego, zamykaj\u0105c w okr\u0105\u017ceniach ca\u0142e dywizje Armii Czerwonej. Pomimo p\u00f3\u017aniejszych stara\u0144 radzieckich historyk\u00f3w, nie da\u0142o si\u0119 ukry\u0107, \u017ce cz\u0119\u015b\u0107 ludno\u015bci zamieszkuj\u0105cej terytoria si\u0142\u0105 wcielone do ZSRR przyj\u0119\u0142a Wehrmacht jak wybawienie. Ukrai\u0144cy, Tatarzy krymscy czy Ba\u0142towie \u0142udzili si\u0119, \u017ce w odr\u00f3\u017cnieniu od sowiet\u00f3w, z cywilizowanymi Niemcami b\u0119dzie mo\u017cna rozmawia\u0107. Do dzi\u015b archiwa skrywaj\u0105 zdj\u0119cia obrazuj\u0105ce wiar\u0119 w \u201eludzkie oblicze nazizmu\u201d. Gdzie\u015b wida\u0107 jak na bezimiennej wsi kobieta rzuca kwiaty na przeje\u017cd\u017caj\u0105ce czo\u0142gi. W \u017b\u00f3\u0142kwi bram\u0119 wjazdow\u0105 zamku zamieniono w \u0142uk tryumfalny. Na jego szczycie, wielki, wymalowany na prze\u015bcieradle napis oznajmia\u0142: \u201eHeil…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":1030,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[177],"tags":[136,266,265,137],"class_list":["post-1029","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-historia-2","tag-iii-rzesza","tag-kaminski","tag-republika-lokocka","tag-zsrr"],"yoast_head":"\n