Nie żyje profesor John Mainstone, który od ponad pół wieku nadzorował najdłuższy trwający bez przerwy eksperyment na świecie: tak zwany eksperyment kropli smoły. Na czym polegały jego badania?

W dzisiejszych czasach świat, a z nim rozwój technologii stale nabiera rozpędu. Są jednak takie eksperymenty, które trwają dekady. Eksperyment kropli smoły na australijskim Uniwersytecie Queensland został rozpoczęty w 1927 roku przez profesora Thomasa Parnella. Jego celem było pokazanie, że smoła, mimo niektórych cech właściwych dla ciał stałych (np. w temperaturze pokojowej może być dosyć łatwo roztrzaskana na kawałki) jest w rzeczywistości płynem o dużej lepkości.

Eksperyment jest bardzo prosty: smołę umieszczono w szklanym lejku i obserwowano, czy spadną jakiekolwiek krople, świadczące o ciekłej naturze substancji. Niestety przez trzy pierwsze lata smoła spływała wzdłuż lejka, co umożliwiło opadanie kropli. Od czasu jego udrożnienia – w ciągu osiemdziesięciu trzech lat – spadło ich jedynie osiem. Co zaskakujące, żaden naukowiec nie był jednak bezpośrednim świadkiem spadającej kropli smoły. W 2000 roku, kiedy miano zarejestrować to wydarzenie kamera niestety uległa awarii. Na podstawie badań oraz czasu opadania oszacowano, że lepkość smoły jest ponad 230 miliardów razy większa od wody. 

Zmarły w ubiegłym tygodniu w wieku 78 lat profesor Mainstone nadzorował eksperyment przez ostatnie 52 lata. Na początku tego roku stwierdził, że spadku kolejnej kropli można się spodziewać pod koniec roku. Oczekuje się, że objętość paku w lejku wystarczy na kontynuowanie eksperymentu przez przeszło kolejnych 100 lat.

„Oddanie profesora Mainstone’a eksperymentowi długo po jego oficjalnym przejściu na emeryturę zapewniło, że media, wykładowcy i studenci mieli łatwy dostęp do informacji na temat eksperymentu (…) – powiedziała Halina Rubinsztein-Dunlop z Uniwersytetu Queensland. – Śmierć Johna jest szczególnie smutna, ponieważ podczas jego służby jako opiekuna eksperymentu nie miał on okazji zobaczyć na własne oczy spadającej kropli”.

Profesor słynął z bardzo powściągliwych odpowiedzi i spokojnego charakteru. Na pytanie dziennikarza: „Smoła jest tak gęsta, że lata mijają, zanim skapnie. Jak bardzo jest więc płynna?” odpowiedział kiedyś po prostu „Nie bardzo”.

W oczekiwaniu na dziewiątą kroplę eksperyment jest stale obserwowany przy pomocy trzech kamer. Tutaj na żywo można obserwować przebieg eksperymentu: http://smp.uq.edu.au/content/pitch-drop-experiment

Fot. Wikimedia Commons